 |
| فوٹو : ریگزار |
دارگوشءُ مارگوش
( بلوچی گیدی کسّہ )
شوہازکار: اسماعیل داؤد
بیت مردے بیت جنے۔ جنءُ مردءَ بیت چُکّے۔ چُکءِ نام بیت دارگوش۔ دارگوش پمشکہ آئیءِ نام بیت کہ آ دائمءَ دار چِنتءُُ بہا کنت۔ پت مریت، مات بیت جنوزام نی دارگوش رؤت اِنت ہمک روچ دار چِنتءُُ بہا کنتءُُ مات تگرد گواپی کنت دارگوش نی وتی پتءِ پُشت بدءَ سمبالیت۔ یک روچے دارگوش لدءَ دار چِنگءَ بیت داں گندیت یک مزنیں ہونڈےءِ دپءَ یک آرگے کپتگ دارگوش آرگءَ چِنت کپّے وت وارتءُُ آ دگہ کپءَ کاریت ماتءَ دَنت۔ ایندگہ روچءَ دارگوش پدا گندیت داں ہمے ہونڈءِ دپءَ دو آرگ اَنت کپتگ اَنت، دارگوش دوئیں آرگاں چِنت یکّے وت وارتءُ یکے کاریت ماتءَ دَنت۔
سیمی روچءَ دارگوش پدا گندیت داں مرچی ہمے ہونڈءِ دپءَ چار آرگ اَنت کپتگ اَنت۔ دارگوش چاریں آرگاں چِنت دو وت وارتءُُ دو وتی ماتءَ دَنت۔ چارمی روچءَ دارگوش گندیت داں مرچی ہونڈءِ دپءَ بلاہیں پیلکے کپتگ۔ دارگوش پیلکءَ چِنت دپءَ ئے پچ کنت داں پیلک چہ زرّءُُ سُہراں پُر اِنت۔ دارگوش تچان تچانءَ کئیت پیلکءَ زیریت ماتءِ گورا کہ اماں اماں بچار من ہزانگے چتگ۔ مات کہ پیلکءَ پچ کنت اے ہزانگءَ گندیت پیلکءَ پدا بندیتءُُ ایر کنت۔ دارگوشءَ گُشیت منی چو باندا پدا برو۔ دارگوش ایندگہ روچءَ سُہبءَ مہلہ رؤت اِنت داں چے گندیت کہ ھئے بلائیں سیہ مارے وپتگ، سیہ مارءَ کہ دارگوش گندیت ہُشکءُُ حیران بیت، کہ نی چے بکناں!! سیہ مار دارگوشءَ گُشیت آں منی دنیا بُرتگ نی چیءِ رندءَ اتکگ ئے؟ برو وتی ماتءَ بُگش منا گِرئے بگر نہ گِرئے من تراءُُ تئی چُکءَ وراں“
دارگوش تچانءَ کئیت ماتءِ گورا ماتءَ دراہیں حالاں دَنت۔ مات بیچارگ چوں کنت، دارگوشءَ گُشیت برو بگش شریں من ترا گِراں مارا مہ ور۔ سیہ مار گُشیت برو وتی ماتءَ بُگش باندا یک گواتے کئیت اِنت اے منی سیرءِ راشناں کاریت دومی گوات منی شنکءُُ داراں کاریت سیمی کہ یک سیہ گواتے کئیت اِنت اے منی جند اِنت وتارا تیار کن منی نکاہءَ۔ مات وتارا تیار کنت انچو کہ اے دگہ روچ بیت اولی گوات کئیت راشن کاینت، دومی گوات کئیت شنکءُُ دار کاینت، سیمی گوات کئیت داں ھئے بلائیں سیہ مارے گون ئے بیت کئیت۔ دارگوشءِ ماتءِ کشءَ نندیت۔ روچ گوزان بنت دارگوش بیچارگ پدا دارءِ چنگءَ لگّیت۔ سیہ مار نی دارگوشءِ پسّو بیت۔ روچ گوزان بنت۔ یک روچے دارگوشءَ دگہ براتے بیت بزاں کہ سیہ مارءَ چُکّے بیت کہ آئیءِ نامءَ مارگوش کنت۔
مارگوش اوں مزن بیت دارگوشءِ گوما رؤت اِنت جنگلءَ دارءِ چنگءَ۔ مارگوش چوکہ مارگوشے بیت پمشکہ آ لوگءِ ہرحالءَ سہی بیتءُُ مُدام وتی مستریں براتءِ عزتءَ کنت۔ یک روچے سیہ مار جنینءَ گُشیت کہ من تئی چُکءَ کُشاں تئی چُکءَ منی چُک پٹینتگ۔ مرچی من رواں ناہءِ تہا وپساں آ کہ دارءِ چنگءَ کاینت، ترا گُشیت اماں مارا ناہ بدئے تو بگش منا تہمبل نہ کنت برو وت بور آ کہ کئیت اِنت ناہءِ کشّگءَ من وران ئے۔ مات بیچارگ بے وس بیت ہچ نہ گُشیت بلئے مار گوشءَ مالوم بیت کہ منی پت منی براتءِ کُشگءِ رندءَ اِنت۔
دارگوشءُُ مارگوش کہ دارءِ چنگءَ کاینت داراں ایر کننت، دارگوش ماتءَ گُشیت، اماں مارا ناہ بدئے، ما شُدیگ ایں۔ مات گُشیت منی چُک منا تہمبل نہ کنت، ناہ آ اَنت پاتءَ اَنت برو اِت بور اِت۔ دارگوش کہ پاد آہگءَ لگّیت، مارگوش گِپت ئے دستءَ، لالا تو بہ نند من وت رواں ناہءَ کشّانءُُ کاراں۔ مارگوش رؤت اِنت ناہءَ کشّیت، پت چاریت داں اے منی چُک اِنت آ وتا پاتءِ پُشتءَ اندیم کنت، ایندگہ روچءَ پت گُشیت مرچی من رواں شیکنءِ تہا وپساں آ کہ کاینت ترا گُشنت اماں مارا نگن بدئے۔ بُگش منا وابءَ گپتگ برو اِت نگنءَ وت کشّ اِتءُُ بور اِت۔
آ کہ کئیت نگنءِ ورگءَ من ورانیں۔ مات بیچارگ ہچ نہ گُشیت چیا کہ آئیءَ سیہ مارءِ گورا تُرسیت۔ دارگوشءُُ مارگوش کہ دار چنگءَ چہ کاینت۔ دارگوش گُشیت اماں نگن بدئے، مات گُشیت منا منی چُک وابءَ گپتگ، برو اِت شیکنءَ پچ کن اِت نگنءَ بزیر اِت بور اِت۔ دارگوش کہ گُشیت من پاد کایاں رواں نگنانی نیمگءَ مارگوش گُشادیگءَ پاد کئیت، گُشیت لالا تو بہ نند من کستراں من وت رواں نگناں کاراں۔ سیہ مارکہ گندیت اے منی چُک اِنت داں وتارا شیکنءِ تہا چیر دَنت۔ مارگوش نگناں کشُیت وتءُُ برات دیم پہ دیم بنت وراَنت۔ ایندگہ روچءَ مرد گوں جنءَ گُشیت اے وڑا من تئی چُکءَ وارت نکناں۔ مرچی رواں لدءَ ہمودا کہ داراں بُن جل کننت، من دارانی تہا باں وہدے دارگوش کئیت دارانی بڈّءَ کنگءَ من ورانیں۔
دارگوشءُُ مارگوش رواں لدءَ دار چنگءَ لگّ اَنت، داراں کہ دارگوش بُن جل کنت سیہ مار رؤت اِنت دارانی تہا وپسیت۔ بلئے مارگوش گندیت داں ہما منی پت اِنت دارانی تہا وپتگ، مارگوش دارگوشءَ گُشیت لالا مرچی داراں باز بچنءُُ بُن جل کن۔ دارگوشءُُ مارگوش دوئیں چناں دار، داراں یکجاہ کننت، درانی بُرزی کدء بانڈمے بیت نی مارگوش اے دیمءُُ آدیمءِ داراں بن دَنت آس داراں ماں پوشیتءُُ کمّکےءَ پد سیہ مارءِ ٹوپگانی توار کئیت انت۔ مار مِریت۔ دارگوشءُُ مارگوش دوئیں کایاں لوگءَ ماتءَ حال دینت، کہ ما تئی مرد کُشتگ۔ نی ما روئیں پہ وتا دگہ کارے درگیجیں۔
مارگوش ہما پیلکءَ کہ سیہ مارءِ ہزانگ اَت دو مندریک کشّیت، یکّے وتی دستءَ کنت، یکّے دارگوشءِ دستءَ دَنت۔ دوئیں رواں داں جاہے راہ دو بنت، مارگوش گُشیت لالا تو اے راہءَ برو من اے راہءَ رواں۔ اگاں منی مندریک زنگ بیت بزاں ترا سکّیءَ گپتگ، اگاں تئی مندریک زنگ بیت بزاں منا سکّیءَ گپتگ۔ گُشیت شریں۔ مارگوش اے راہءَ دارگوش آ راہءَ روتیں۔
دارگوش گِران کنت کئیت اِنت داں جاہے دہکان کارے کِشگءَ اِنت۔ گوک چیراِنتءُُ یک کُچکے سیاہگءَ وپتگ۔ دارگوش سلام دنت، مردءَ جوڑیءُُ ڈڈی کنت، دارگوش گُشیت، دہکان کار کارءَ ندارئے؟ دہکان گُشیت بَلے…… تو بیا اے گوکانی چیرءَ بئے بہ کِش داں ہما وہدءَ کہ اے وپتگیں کُچک پاد نئیت تو گوکاں مہ بوجءُُ میا۔ دارگوش گُشیت شریں۔
دارگوش گوکاں زیریت کِشگءَ لگّیت۔ کِشیت، کِشیت داں مگرب بیت۔ بلئے کُچک پاد آہگءِ نامءَ نزانت۔ دارگوش نی حیران بیت کہ مردءَ منا گُشت کہ کُچک داں پاد نئیت تو گوکاں مہ بوج اے کُچک پاد آہگءِ نامءَ نزانت۔ مگرب گوزیت نی عشاءِ وہدءَ کُچک پاد کئیت جانے کشّیت رہادگ بیت۔ دارگوش گوکاں بوجیت دیم پہ کُچکءِ رندءَ گراں بیت دہکانءِ لوگءَ۔ دارگوش چہ شُدءَ ہلاس اِنت کئیت۔ انچو رسیت، دہکانءِ جن گُشیت لوہیگءَ پچ مکن نارُشتءَ بزیر، شیکنءَ پچ مکن نگنءَ بزیر، مَشکءَ پچ مکن آپءَ بور، دارگوش بیچارگ حیران بیت کہ اے چونیں قضایے بیت منی سرا کپت۔ کاراں منا کُشت چُنڈے نگن اوں منا نہ دینت۔ حیر اے شپءَ دارگوش پہ شُدءُُ تُن وپسیت۔ ایندگہ روچءَ دہکان مہلہ دارگوشءَ پاد کنتءُُ گُشیت کہ برو گوکاں چیر کن۔
دارگوشءَ دہکان یک گڈگے ناہ چادرءِ لمبءَ بندیتءُُ دَنت۔ دارگوش روتیں گوکاں چیر کنت۔ کُچک وپسیت دارگوش کِشیت۔داں عشاءَ کُچک پاد کئیت دارگوش گوکاں بوجیت رؤت اِنت لوگءَ۔ پدا دہکانءِ جن ہما وڑا گُشیت کہ شیکنءَ پچ مکن نگنءَ بزیر، مَشکءَ پچ مکن آپءَ بور، پاتءَ پچ مکن ناہءَ بور، دارگوش چہ شُدءُُ تُنءَ سیمی روچءَ وفات کنت۔
آ دیمءَ مارگوش چاریت داں ہَو منی مندریک زنگ اِنت، منی براتءَ سکّیءَ گپتگ۔ مارگوش دارگوشءِ رندپداں گراں کنت کئیت انت ہما جاہءَ کہ دہکان کارءَ وتی گوک چیر کتگ اَنت۔ کِشگءَ اِنتءُُ کُچک ساہگءَ وپتگ ڈگارءِ زِری لمبءَ دارگوشءِ قبر اِنت۔ مارگوش، دارگوشءِ قبرءَ پاتیہ یے دَنتءُُ کئیت دہکانءِ گورءَ سلام دَنت جوڑی ڈڈیءَ پد مارگوش گُشیت واجہ کار، کارءَ دارئے؟ دہکان کار گُشیت بَلے، تو منی گوکانی بُنءَ بی داں ہما وہدءَ بہ کِش داں اے وپتگیں کُچک پاد نئیت۔ مارگوش گُشیت شریں منا دئے گوکاں تو برو لوگءَ۔ دہکان گوکاں مارگوشءَ دَنتءُُ وت کئیت اِنت لوگءَ۔ دنیگہ دہکان لوگءَ رستگءُُ نہ رستگ، مارگوش زیریت وتی دستءِ شتءَ، شت کشّیت یکے کُچکءَ۔ کُچک چمودا کواران بیت، کولُنزاں بیت دیم پہ میتگءَ مارگوش گوکاں پچ کنت کُچکءِ رندءَ گراں بیت۔
دہکان کار کہ کُچکءَ گندیت کہ کُچک مرچی مہلہ پیداک اِنت حیران بیت۔ لگّیت گوں جنینءِ حبر دئیگءَ کہ مرچی تو زاناں کُچک شیرءُُ شیلانچءُُ روگن نداتگ۔ جنین گُشیت بلے من داتگ لاپ الکاپیءَ پُر کتگ۔ مارگوش کہ کئیت اِنت لوگءَ دہکان کار گُشیت آں تو گوک پچ کتگ اَنت؟ مارگوش گُشیت تو وت نہ گُشتگ کہ کُچک پاد کئیت گوکاں بوج، من دیست کہ کُچک پاد اتک من گوک بوتگ اَنت۔ دہکان کار ہچ نہ گُشیت زانت کہ ادا وڑے است۔ دہکانءِ جنین گُشیت مَشک ءَ پچ مکن آپءَ بور، لوہیگءَ پچ مکن نارُشتءَ بور، شیکنءَ پچ مکن نگنءَ بور، مارگوش گُشیت شریں شمئے کارءَ من کناں۔ شما سک منی برات کُشتگ۔ دلءِ تہا ہمے حبرءَ کنتءُُ روتیں مَشکءَ درّیتءُُ آپ وارت۔
لوہیگءَ ٹُنگ کنت نارُشت وارت، شیکنءَ درّیت نگناں وارت۔ دہکانءِ جنین کہ گندیت داں مشک درتگ، لوہیگ ٹُنگ اِنت، دہکانءِ جنین گُشیت اے چونیں مصیبت ے تو مئے سرا آؤرتگءُُ دور داتگ ایشیءَ مارا چہ ازبابءَ تباہ کتگ۔ اے لوہیگءَ بچار ٹُنگے کتگ۔ آ مَشکءَ بچار چوں درتگئے۔ دہکان روتیں مارگوشءَ گُشیت تو اے لوہیگ چیا ٹُنگ کتگ؟ آ مَشک چیا درتگ؟ مارگوش گُشیت تئی جنینءَ وت گُشت کہ لوہیگءَ پچ مکن نگنءُُ نارُشتءَ بور، مَشکءَ پچ مکن آپءَ بور، من نہ مَشک پچ کتگءُُ نا لوہیگ پچ کتگ نارُشتءُُ نگنءُُ آپ وارتگ۔ دہکان چاریت داں اے دانایے اے ہچ کنگ نہ بیت۔
دومی روچءَ دہکان کار کمّو ناہ مارگوشءِ چادرءِ لمبءَ بندیت کہ برو پساں چارین۔ مارگوش پساں زیریت روتیں لدءَ پساں چارینیت۔ گرمءَ پساں اوسپان کنت کہیرءِ ساہگءَ نندیت ناہ وارت۔ پس کہ رومُست بُراَنت۔ مارگوش گُشیت شمارا نی شر کلامءَ جتگ بزاں منی گیگاناں گرئے! دراہیں پسانی سرا بُریت کئیت اِنت لوگءَ۔ دہکان گُشیت آں منی پس کُج اَنت؟ مارگوش گشیت سوچ تئی پساں دہکان، من ناہ وارتگ منی گیگان اِش گپتگ اَنت۔ من درسانی سر بُراِتگ اَنت۔
دہکان کار جنت وتی دستاں سرءَ کہ اے چونیں شومے بیت منی سرءُُ بھتاں کپت!! یک روچے دہکان گُشیت برو گوکاں کاہ بدئے بَلے ہمنچو کاہ بچنءُُ بدئے کہ کاہ گوکانی گردنءَ بہ بنت۔ مارگوش دلءَ گُشیت شریں تئی کارءَ من کناں۔ مارگوش رؤت اِنت گوکانی سرءَ بُریت کاہاں گوکانی گردنءَ ایر کنت، کئیت لوگءَ۔ بیگاہءَ دہکان رؤت اِنت داں چاریت دوئیں گوکانی سر بُر اتگ اَنتءُُ کاہ گوکانی گردنءَ اَنت۔ دہکانءِ ٹیلگ آس دئے اَنت۔ کئیت اِنت مارگوشءَ ما ن بندیت کہ تو گوک پرچا کُشتگ اَنت؟ مارگوش گُشیت تو وت نہ گُشتگ کہ کاہاں گوکانی گردنءَ کن۔ کاہ چون گوکانی گردنءَ بنت من گوک کُشتگ اَنت کاہ گردنءَ داتگ اَنت دہکان گوکانی گوشتاں سجہیں بازارءَ ونڈ کنت۔ ونڈے گوشت مارگوشءَ دَنت کہ برو پلاں بازارءَ منا گُہارے است، اے گوشتاں ہمائیءَ بدئےءُُ بیا۔ مارگوش گوشتاں زیریت کمّوکے راہءَ روتیں گوشتاں پُل پُلءَ دور دیان کنت۔
یک پُلّے گوشت پشت گیجیت روتیں دہکانءِ گُہارءِ گورا گُشیت، بزیر اے تئی ونڈ اِنت۔ تئی براتءَ دو گوک کُشتگ تئی ونڈ ایش اِنت کہ راہے داتگ۔ دہکانءِ گُہار زہر گِپت کوکار کنت کہ من نہ زیراں اے گوشتءَ دو بلاہیں کائیگر منی براتءَ کُشتگ منی ونڈ ہمے یکّیں پُلّ بیت سوتکگ من اے گوشت۔ مارگوش دہکانءِ گُہارءَ جنتءُُ کُشیتءُُ پدا دہکانءِ گُہارءَ چو زندگءِ وڑا نادینیتءُُ وت کئیت اِنت۔ پدا ہما گوشتاں چنان کنت کئیت اِنت دہکانءَ گُشیت برو برو وت وتی گُہارءَ سرپد کن ہچ حبرءِ حدءَ نہ اِنت گوشتاں بچار ھاکاں مین اَنت، اودا ھترئے داتگ انت گُشیت نہ زیراں من گوشتاں۔ منی براتءَ منی واستہ رانے دیم بداتیں۔ دہکان چاریت داں ہَو گوشت وَ ھاکاں مین اَنت، دہکان زہر گپت۔
زیریت مارگوشءَ گُشیت بریں باریں من چاراں چوں نہ زیریت گوشتاں۔ دہکانءُ مارگوش گران بنت کاینت داں دہکانءِ گُہار دیوالءَ تکہ اِنت نشتگ دہکان چو نزانت کہ پیسرا مُرتگ، جنت ئے لگّتے کہ ترا کلام بہ جنت، انچو دہکانءِ گُہار شکین دیم بیت، مارگوش کوکار کنت …… الّئے دہکانءَ وتی گُہار کُشت، الّئے دہکانءَ وتی گُہار کُشت، دہکان گُشیت بس کن من بنّام بیتاں کسءَ حال مدئے۔ دہکان وتی گُہارءَ کل کنتءُُ کئیت اِنت۔
شپءَ جنینءَ گُشیت، جنین اے چونیں شومے بیت مئے سرءُُ بھتاں کپت۔ ایشیءِ شومیءَ چہ منی پس، منی گوک، منی یکّیں گُہار دُرست شُت اَنت۔ ایشیءَ من چون بہ گلّیناں کہ مئے سرا بہ تیلّیت، جنین گُشیت اے چو نہ رؤت بیا شپی بجن گارے، گارءِ تہا مان بکن سیچنءُُ نیزہ، گارءِ کرّا منءُُ تو وپسیں، اے شوم کہ واب کپیت تیلانکے دئیں بلّے ہمے گارءِ تہا کپیت مریت۔ دہکان گُشیت شریں۔
دہکان گارءَ بُریت شپ بیت وتءُ جن وپساں واب کپنت۔ مارگوش کئیت اِنت دہکانءِ جنینءَ تیلانک دَنت گارءِ تہا، دہکانءِ جنین
مِریت۔ سُہبءَ دہکان پاد کئیت اِنت چہ وابءَ چاریت داں منی جنین مُرتگ۔
مارگوش گُشیت ترا یات کنت دہکان کہ تو یک روچے منی براتے کُشتگ منا چوں تور اِتگ، مرچی ترا انچو تورگءَ اِنت۔ نی تو وت زانئے وتیگءَ من شتاں۔ دہکان گُشیت منا گوں وتا برگوں نی منا ہچ نیست تو منی دُرست پچ گِپت اَنت پمنءَ ہچ پشت نہ کپتگ ادا۔ مارگوش گُشیت من ترا چے کناں، تو بزانءُُ تئی کار بزانت۔ مارگوش سیہ مارے بیتءُُ دہکانءِ چمّانی دیمءَ شیپ گران بیت۔
٭٭٭
Post a Comment