دریا وردی ءِ تک، سرکاری دلگوشی ءِ راہچاراِنت | گلزار گچکی | عبداللہ دشتی

Photo Credit : Hammal Saalaar

بلوچی رجانک:  عبداللہ دشتی

بلوچستان ءِ 750کلومیٹر ءِ سرپراہءُُ ا شاہگانیں تیاب دپ قدرت ءِ نیمگ ءَ چہ بلوچ راج ءِ ھاترا یک انچیں نیامتے کہ وتی اے وتی پراہءُُ شاہگانی،گرانبہائیں تیابی زندمان،آپ ءِ چیر ءَ تیلءُُ گیس،جہانی گوزراہ،ہنگول نیشل پارک،کنڈ ملیر،کوہ ِباتیل،جڈّی،ہپت تلار(اسٹولا)،جیونی،بنڈی،تاک،گڈانیءُُ اے وڈیں بے دروریں ءُُ زیباہیں سیلءُُ سوادی جاہانی سوب ءَ وتی جتا جتائیں پجارے دار انتءُُ جتاہیں بستارے ءِ واہند انت۔ 

ضلع گوادرءُُ لسبیلہ ءِ تیاب دپ ءَ آبادیں دریا ورد وانگءُُ زانگ ءِ کمی،جان سلامتیءُُ چاگردی دیمپانی ءِ نہ بوہگءُُ ایندگہ چاگردی جیڑہءُُ سرکاری نادلگوشی ءِ سوب ءَ بے وسیں زند ءِ روچانی آماچ انت۔بلے دریا وردان ءَ دوسکیں سنگینیں جیڑہانی دیمپانی انت کہ ایشانی تہا آہانی باندات سک تہار گندگ ءَ پیداک انت۔دراہیناں چہ ھاسیں جیڑہ ٹرالنگ ءِ درقانودی دریا ورد یءُُ زِر دژمن پندلاں دزگلاہیش انت کہ ایشی ءَ یک نیمگے وا گرانبہاہیں ماہیانی چُک چینی کنگءُُ دریا وردانی معاشی لس کوش کرتگ گڈا دومی نیمگ ءَ زِری زندمانءُُ چاگرد ءَ را سک تاوانءُُ تباہی ءِ آسراں رسینگ بوتگ۔ٹرالنگ کہ بنیاتی ھساب ءَ جہلیں زر ءِ جہل ( Seafloor) ءِ استیں ہر دروشم، عمرءُُ پدریچ ءِ زری زندمان کہ ادا ماہیگ،گونگے،داں کہ ریپ(Coral reap)ءُُ ماہیانی وردن ءِ کاہان ءَ ہم مزنیں کساسے ءَءُُ بندش جتگیں ماہور،نوکیں آلات،سازءُُ سامانءُُ تکنیک ءِ کمک ءَ چہ شکار کناں ءُُ مزن مزنیں مئیلاں پر کناں ءُُ براں۔ٹرالنگ ءِ کار ءَ مزن مزنیں ماہورانی پرگانی زریعہ ءَ seafloor  ءِ سرا مئیل ءِ زریعہ ءَ کشان کشان ءَ شکار کناں۔ٹرالنگ نہ ایوک ءَ شکار کناں بلکہ وتی راہ ءَ اتکگیں زِری زندمان کہ ایشان ءَ ردوم ءَ سداں سال درکار بنتءُُ ایشان ءَ بے دردی ءَ گوں نیستءُُ نابود کناں،جہل آپ ءَ را لُرد کناں ءُُ وتی راہ ءَ آؤکیں seafloor  ءَ را تباہ کناں ءُُ پشکپتگیں ماہیگانی دوار جاہءُُ آہانی وردن جاہان ءَ تباہ کنان ءَ آہانی زندگی ءَ را تاوان بار کناں۔ ٹرالنگ ءِ درور انچوش انت کہ انچو یک سبزیں ڈگارئے ءَ را بلڈوزر کنگ بہ بیت۔ٹرالنگ ءِ گیش بوتگیں درقانودیءُُ در روایتی کار ءِ وڈا انڈسٹریل فشنگءُُ destructive fishing ءِ ہم نام دیگ بیت انت۔ کہ ایشی ءَ بلوچستان ءِ دریا وردان ءَ سک نہ گیگیں وڈے ءَ معاشی جیڑہانی آماچ کرتگ انت۔ ٹرالنگ ءِ سوب ءَ بازیں جوان جوانیں نسل ءِ ماہیگ سرجم ءَ نسل کشی کنان ءَ ایشان ءَ کساس ہلاس کنگ بوتگ۔کہ ایشانی تہا ماہی ءِ گرانبہائیں زات سُہرو ہم ھوار انت کہ ایشی ءِ سیزن ءَ کدی گوادر ءَءُُ کدی پسنی ءَ مزنیں کساسے ءَ بوتگ انتءُُ ایشانی شکار ءَ چہ دریا وردان مزنیں کساسے ءَ آمدن کٹیت بلے نوں سُہر ءِ شکار نہ بوہگ ءِ ھساب ءَ بوتگ۔یک کساسے ءِ ردا دنیا ءَ اے وھداں درائیناں چہ گیش ٹرالنگ پیسیفک،اٹلانٹکءُُ عرب زر ءَ بوہگا انت بلے دیمروی کنوکیں ملکاں ٹرالنگ ءِ دھندہ کنوکانی سیمسر نیست آہان ءَ ہچ داروک نہ بیت۔دیمروی کنوکیں ملکاں ٹرالنگءِ سرا بندش جنگ بوہگا انتءُُ ایشی ءِ ھاترا زانتءُُ سرپدی دیگ ءِ سرا زور دیگ بوہگ ءَ انت۔ٹرالنگ ءِ وڈیں مکروہ دھندہ ءَ اگاں یک نیمگے ملٹی نیشنل استحصالی زرکاران ءَ در رویتی وڈاں چہ کم وھدءَ کم پوریات ءَ گیش ءَ چہ گیش دولت کٹگ ءِ تکانسری ھوار انت گڈا ہمودا یک ھاسیں ہندی ٹرالنگ مافیا ہم وتی ہستی یے داریت کہ آ بلوچ زِر ءَ بندش جتگیں درقانودی ماہورانی دیمپانیں کارمرد ءَ را سدکی دیگ ءَ زری واچ ڈاگ کارگلاں گوں ہوریں واکداران ءَ کسانیں چانوگے ءَ بہا زوراں ءُُ گریب دریا وردانی معاش ءَ را نیستءُُ نابود کنگ ءِ نارواہیں بیوپاری ءِ گوں دزگٹ انت۔دریا وردان ءَ دیمپانیں دومی ھاسیں جیڑہ سرکاری تک ءَ دریا وردان ءَ پوریاگر ءِ دروشم ءَ نہ منگ انت کہ ایشی ءِ سوب ءَ یک ھاسیں دریاوردے ہما درائیں سرکاری من اتگیں حقاں چہ زبہر انتءُُ پیداک انت کہ آ کارجاہاں کار کنوکیں پوریاگران ءَ رستگ انت۔دریاورد ءَ را پوریاگر یا کہ مزور ءِ دروشم ءَ نہ منگ آئی ءِ گون ءَ گیشی یےءُُ جرمے زانگ بیت انت۔ہمے وڈا کہ کارجاہاں کار کنوکیں مزور باز یں ھترہاں ءُُ جیڑہانی دیمپانی ءَ کناں ہمے وڈا یک دریاورد ے نہ ایوک ءَ ترند جانی ءَ گوں جہد کنت بلکیں گرماگ ءَ جان سوچیں ءُُ آسگواریں گرمیءُُ سردیاں سردیں گوت ءِ بیہاراں برداشت کناں ءُُ پچیں آزمان ءِ چیر ءَ زر ءِ بے رھمیں چولانی دیما دژمنیں توپان ءَ گوں پیشانیگ ءِ چُک انتءُُ وتی زھگانی ھاترا دو وھد ءِ ہلاریں روزیگ ءِ کٹگ ءِ ھاترا ہمک روچ وتی زندگی ءِ تاوان ءِ دئیناں ایر کناں۔ بلے بلوچستان 65 سالانی گوزگ ءَ پد ہم آئی ءِ جاور ھال بدل کنگ ءِ ھاترا آئی ءَ سرکاریءُُ السی جہگیراں چاگردی دیمپانی ءِ آسراتی نہ پجّارینتگ۔درائیں پالیسی جوڈ کنوکیں کارگلءُُ آہاں گوں نزیکیں مردمانی زمہ داری بیت انت کہ آ پاکستان ءِ تیاب دپاں آبادیں دریا وردان ءَ چاگردی دیمپانی(سوشل سیکورٹی)ءُُ ای - بی- آئی ءِ ردا رجسٹر کنگءُُ آہانی حقان ءَ بہ دیئنت کہ اے یک پوریاگرےءِ ھاترا ایر کنگ بوتگ انت بلے اشرافیہءُُ آہاں گوں ھوریں ھاسیں ٹولی ءَ اے گریب دریا وردانی درگت ءَ کدی ہم الس دوست پالیس جوڈ کنگ ءِ ھیال اے ھاترا ہم بوت کنت کہ نہ یتکگ کہ گیشتر دریا ورد بلوچستان ءِ 750 کلومیٹر پراہءُُ شاہگانیں تیاب ءَ نشتگیں گریبیں بلوچ اَنت۔

اے پالیسی ءِ ردا یک مزورے ءَ را بازیں آسراتی دیگ بوتگ انت کہ ایشانی اناگتی بیرانی ءِ دروشم ءَ ڈیتھ گرانٹ (death grant)،زھگانی سیرءُُ سانگ ءِ ھاترا میرج گرانٹ(سیری ھرچءُُ درچ)،داروءُُ درمان ءِ ھاترا نادراہ جاہاں ءُُ وانگجاہءُُ ہیلکاری ءِ ھاترا وانگجاہ ءِ جوڈ کنگ،ورگی ساپیں آپ ءِ پجارینگ ءِ ھاترا واٹر سپلائی اسکیم ءِ جوڈ کنگ،مزوورانی زھگانی ھاترا وانگءُُ زانگءُُ وانگی کمک(اسکالر شپ) ءِ پجارینگ،نندجاہ ءِ ھاترا کالونیانی جوڈ کنگ،مزورانی زھگانی ھاترا ہنر ہیل دیگ ءِ ھاترا بنجاہانی جوڈ کنگءُُ المی ایں آلاتءُُ مشینری ءِ پجارینگءُُ اے وڈیں دگہ بازیں آسراتی ہم ہوار انت۔ اے برز ءِ داتگیں دارہیں آسراتیاں چہ اے وھداں کارجاہاں کار کنوکیں مزور کہ ایشانی کساس گیشتر در ہندی مردم بزاں دومی صوبہاں چہ انتءُُ آ سرجم ءَ پائدگ چست کنگ ءَ انت۔بلے گوادرءُُ لسبیلہ ءِ جہلیں زِر ءَ ہمک روچ ویلءُُ توپان ءِ آماچ بوکیں دریاوردان ءَ نہ سرکار ءِ نیمگ ءَ چہ نہ چوشیں ڈیتھ گرانٹ یا کہ معذوری گرانٹ رسیت انتءُُ ناں آہانی ھرچءُُ درچ ءِ ھاترا لانچان ءَ کجام ہم ویلے ءِ آماچ بوئگ ءَ چہ رستگیں تاوان ءِ دیگءُُ پدا قابل استعمال کنگ ءِ ھاترا مالی کمک کنگ بیت انت۔کہ ایشی ءِ درور 4  جون 2010 ءَ پیٹ نامی سائیکلون ءَ گوادرءُُ لسبیلہ ءِ سدانی ھساب ءَ کسانءُُ میانی درجگ ءِ لانچ ھدابندان ءَ ہچ جوانیں مالی کمک کنگ نہ بوتگ۔چنچو اجیبیں ءُُ ھیرانگی ءِ  ھبرے کہ گوادر ءِ یک لس برپ جوڈ کنوکیں کارجاہے ءَ کار کنوکیں سواتی،گلگتیءُُ پشاوری مردمے ءَ را مزور گشگ بیت بلے ہمود ءِ جندءِ پوریاگرے ءَ را دریاوردے ءَ را مزور منگ نہ بیت انتءُُ آئی ءَ را درائیں آسراتیءُُ حقاں چہ زبہر کنگ بوتگ۔دریاوردان ءَ سرکاری تک ءَ مزور نہ منّگءُُ سرجمی ءَ آہانی رجسٹریشن نہ بوہگ آہانی ھاترا سرکاری آسراتی ءِ دروازگ ءِ بندکنگ ءِ سوب انت۔بنجالی سرکار ءِ مالی کمک ءَ چہ 2010 ءَ گوادر ءَ ”محکمہ ورکرز یلفئیر فنڈز“ ءِ مالی کمک ءَ چہ سربندِن ءِ ھندی لیبر کالونی جوڈ کنگ بوت بلے وھدے گپ کالونی ءِ جاہانی الاٹمنٹ ءِ دیما اتک گڈا یک ہم ہندی مردمے ءَ را دریا وردی الاٹمنٹ پالیسی ءِ سرا سرجمی ءَ آیگ نہ کپت چیاکہ اے جوڈ کرتگیں پالیسی ءِ ردا مزور ہما گشگ بیت کہ (Employees Old-Age Benefits Institution) E.O.B.I  چاگردی دیمپانی (سوشل سیکورٹی) ءَ رجسٹرڈ بہ بیتءُُ گوادرءُُ لسبیلہ ءَ چہ اے وھد ءِ سر بوت کنت یک ہم مزورے E.O.B.I  ءَ رجسٹرڈ نہ انت، چیاکہ بدبہتی ءَ چہ دریا وردان ءَ لیبر نیٹ ءَ ہوار کنگ ءِ ھاترا نہ وا عملی وڈاں کجام ہم ہوربند ءَ سرجمی ءَ کار کرتگ انتءُُ ناں آہان ءَ اے بابت ءَ سرپدی دیگ بوتگ انت آسر اے دیما اتکگ انت کہ دریا ورد وتی بنیاتی حقانی چہ سرپد نہ انتءُُ اے حقانی گرگ ءِ ھاترا توار چست کنگ ءَ چہ ہم زبہر انت۔ادا گوادر ءَ دریاوردی ءِ پیکنگ فیکٹریز ءِ ھبر کنگ مناسب بیت انت کہ ادا کار کنوکیں مزوران ءَ نادراہی ءِ دروشم ءَ چھٹی ءِ حقدار بنت انت،بلے ہندی کارجاہاں یک روچے ءِ موکل ءِ سرا زالبول مزوران ءَ کہ آوتی کٹم ءِ یکیں کٹوک بنت آہان ءِ چہ نوکری ءَ بزاں کار ءَ چہ کشگ بیت انت،آہانی سرا معاش ءِ دروازگ بنت کنگ بنت انت۔آہان ءَ نہ آرام ءِ ھاترا جوانین وھد دیگ بیت انتءُُ ناں آہان ءَ جوانیں مزے دیگ بہ کہ ایشی ءِ بنیاتی سوب لیبر قانود ءَ چہ سرپد نہ بوہگءُُ قانود ءِ ایر نہ کنگ انت۔سیالداریں کارگل ءِ شر کار نہ کنگءُُ دلگوش نہ دیگ بنیاتی سوب انت۔

 دریا وردی ءِ تک ءِ درگت ءَ ھاسیں قانود ءِ جوڈ کنگ ایشی ءَ چہ پیش بنجاہی تک ءَ منسٹری آف فوڈ اینڈ ایگری کلچر ءِ کارانی تہا گون بوتگ ات بلے گوستگیں سرکار ءَ ہژدہمی بدلی ءِ زریعہ ءَ کنکرنٹ (Cuncurrent ) لسٹ ہلاس کرتءُُ گیشتر کارگلان ءَ Devolve  کرتءُُ واک صوبہان ءَ دیگ بوت انت کہ ایشی ءِ سوب ءَ رستگیں واک ءِ ردا بازیں تکانی ہوری ءَ دریا وردی ءَ را جوانیں ءُُ السی واھگءُُ لوٹانی ردا قانود سازی کنگ ءِ کوہنیں ءُُ گیش گیوار کنگی لوٹ ءَ را گیشءُُ گیوار کنگ ءِ راہ ءَ ہندی تک ءَ سیالداریں اسٹیک ہولڈرانی بہرءُُ شؤرءُُ سلاھ ءَ چہ بوت کتگ۔گوستگیں دور ءَ دریاوردان ءَ مزور ڈکلیئر کنگ ءِ راہ ءَ مزنیں اڑاند کہ یک نیمگے اگاں بیور کریسی ءِ نادلگوشی ات انچو کہ Grass roots تک ءَ نہ وا السی جیڑہءُُ جنجال گیشءُُ گیوار ی ءِ وڈے است اتءُُ ناں آ ایشی ءِ گیشءُُ گیواری ءِ ھاترا ہندی تک ءَ شؤرءُُ سلاھءُُ بہر زورگ ءَ را ارزشت دیگ ءَ ات۔گڈا دومی نیمگ ءَ السی جہگیراں وژن ءِ نہ بوہگ،الس ءَ گوں کمٹمنٹ ءِ کمیءُُ جیڑہاں چہ وتا دور کنگ ءِ ردیں رویہ ءِ دزمانی انت کہ ایشی ءِ سوب ءَ بلوچستانءُُ سندھ ءِ تیابی دمگ ءِ نندوکیں دریا وردان ءَ دراہیں آسراتیاں چہ زبہر کنگ بوتگ۔

جو ان کو بحیثیت مزدور ملنے چائیے تھے۔ کہ اے آہان ءَ مزور ءِ بستار ءَ رسگی انت بلے نوں اے تک ءِ درگت ءَ فیصلہ سازی ءِ دراہیں واک صوبائی سرکار ءَ را دیگ بوتگ انت۔نوں اے ھبر وا ہچ پشت نہ کپتگ کہ الس ءِ جہگیریں سرکار ما ہی گیری ءِ وڈیں مزنیں ءُُ ارزشت داریں جیسے بڑے اور اہمیت تکےءُُ ایشی ءَ گوں نزیکیں کم چہ کم سہ لکھ مردمان ءَ پائدگ دیگ ءِ ھاترا اسمبلی ءِ زریعہ ءَ جوانیں پالیسی جوڈ بہ کناں ءُُ آہان آسراتی پجارینت بہ کناں،دریا وردمزورانی حقانی دیمپانی ءِ ھاترا درسرکاری گل ایس پی او ءِ کمک سک باز ارزشت کرز انت کہ ایشاں ہندی تک ءَ کار کنوکیں سیول سوسائٹی گلان ءَ دریا وردی نیٹ ورک ءِ پلیٹ فارم ءِ جوڈ کنگ ءَ کمک کرتگ۔ہمے وڈ بلوچستان اسمبلی ءِ پلیٹ فارم ءِ سرا دریا وردان ءَ مزور ڈکلیئر کنگ ءَ بلوچستان اسمبلی ءِ پیسریگیں باسکءُُ صوبائی وزیر واجہ ظہور احمد بلیدی ءِ کرد ہم ساڑاہ کرزیت کہ آئی ءَ اے درگت ءَ بلوچستان اسمبلی ءَ منگ نامہے پیش کرتگ ات بلے آہانی ناسرجمیں کم سرپدی ءِ سوب ءَ گپ دیما نہ شتءُُ سرجمی ءَ قانود جوڈکنگ نہ بوت۔

امیت انت کہ نوک گچین بوتگیں صوبائی سرکار وتی وعدہءُُ قولان ءَ سرجم کنتءُُ دریا وردی ءِ تک ءَ را سرجمی ءَ کارجاہی ءِ بستار دیگ ءِ جار ءَ جنتءُُ زوتءُُ المی ایں قانود سازی ءَ چہ دریا وردان ءَ ڈکلیئر کنتءُُ آہان ءَ درائیں آسراتیءُُ حقان ءَ دنت کہ اے کجام یک کارجاہی کار کنوکیں یک لس مزورے ءَ را رسگ ءَ انت۔ بلوچستان ءِ سرکار ءَ را لوٹیت کہ اے مراد ءِ سرجم کنگ ءِ ھاترا دریاوردی ءِ کارگل (فشریز ڈیپارٹمنٹ)،لیبر اینڈ مین پاورءُُ قانود ءِ کارگل ءِ زمہ داران ءَءُُ گوادرءُُ لسبیلہ ءِ چاگردی کارگلءُُ و دریا وردی ءِ کارءَ گوں ہوریں کارگلءُُ کواسیں مردماں گوں ہور یک وت واکیں کمیٹی یے جوڈ بہ کنت کہ اے کم چہ کم شش ماہ ءِ وھداں دوئیں ضلعانی ترءُُ تاب ءَ بہ کنتءُُ سیالداریں اسٹیک ہولڈرانی شؤرءُُ سلاھ ءَ چہ یک تپاکیں پالیسی یے جوڈ بہ کنتءُُ سرکار ءَ را اسمبلی ءَ چہ منظوری ءِ ھاترا پیش بہ کنت کہ ایشی ءِ المی ایں بدلیءُُ گیشی ءَ گوں منظور بہ کناں داں اے کار ءَ آرگ بوت بہ کنت۔ ہمے وڈا کہ مزن وزیر بلوچستان واجہ ڈاکٹر عبدالمالک بلوچ ءَ ٹرالنگ ءِ ہلاسی ءَ وتی جزم پدر کرتگ پمیشکہ ایشی ءِ گرو دار ءِ ھاترا سیالداریں کارگلانی ایمانداریں،لائقیں ءُُ کمیٹڈیں آفسران ءَ ایر کنگ بہ بیت،درقانودی شکار ءِ سرا بندشءُُ ڈوھکاریں مردمانی سرا ملامءُُ سزا ایر کنگءُُ ٹرالران ءَ گرگ ءِ سکیں ترندیں گامگیج چست کنگ بہ بنت۔ضلع گوادرءُُ لسبیلہ ءِ  382 کوچگاں 20,000  پائدگ چست کنگ ءِ ھاترا پاکستان سرکار ءَInternational Fund for Agricultural Development (IFAD)  ءِ مالی کمک ءَ چہ سی ملین ڈالر ءِ مزنیں زرے  Gwadar-Lasbela Livelihoods Support Project ءِ منظوری داتگ۔اے پراجیکٹ ءِ کمک ءَ چہ کنڈ ملیر،چربندن،کلمت ءَ ھوار دراہیں فزیبل بنت انت دریا وردی ءِ آسراتی ءِ ھاتراءُُ جوانیں دریا وردی ءِ ھاترا جیٹیءُُ بوٹ انجن جوڈ کنگ ءِ ھاترا ورکشاپ ءِ زوت جوڈ کنگءُُ تیابی میتگان ءَ مزن شہیدگ(کوسٹل ہائی وے) ءَ گوں ہور کنگ ءِ ھاترا فارم ٹو مارکیٹ روڈ جوڈکنگ بہ بنت۔دریا وردمیتگان ءَ بدل انرجی ءِ وڈیں ونڈءُُ سولر انرجی ءِ زریعہ ءَ توان ءِ پجار ءَ را سدکی دیگ بہ بیت۔ سربندن ءِ ہنداں جوڈ بوتگیں لیبر کالونی ءِ جاہان ءَ دریا وردان ءَ دیگ بہ بنتءُُ ایشی ءِ راہ ءَ استیں دراہیں اڑاندان ءَ دور کنگ ءِ ھاترا دریا وردان ءَ مزور ءِ بستار ءَ رجسٹر کنگ بہ بیت۔

ماہیانی جوانیں ہوڈے ءَ چست کنگءُُ تاجگی ءَ نہادیگ ءَ سرکنگ ءِ ھاترا کوہنیں ءُُ اے وھد ءِ لوٹءُُ گزاران ءَ پورا نہ کنوکیں وڈءُُ پیم ءَ را یل کنگءُُ نوکتریں ءُُ جہانی بستار ءِ ھساب ءَ وڈءُُ راہبند وتی کنگ ءِ ھاترا ھیلکاری سیشن ایر کنگءُُ انکوانسولین آئس بکس پجارینگ بہ بنت۔جیونی،گوادرءُُ گنز ءِ آبادیان ءَ زر ءِ کرود کنگ بزاں زر ءِ آپ ءِ زمین ءِ برگ ءَ چہ رکینگ ءِ ھاتر ا دیمپانی دیوال بندگ ءِ کار بندات کنگ بہ بنت۔تیاب دپ ءَ سیلءُُ سوادی جاہاں کہ ایشانی تاہ کنڈ ملیر،بُنڈی،گڈانی،جیوانی،اورماڑہءُُ ایندگہ جاہ ھوار انت ایشان ءَ ٹورازم ءِ بستار ءِ ھساب ءَ دیمروی دیگ ءِ ھاترا  ٹورسٹ ریزورٹ  جوڈ کنگ بنت۔

یک جیڑہے اے ہم است انت کہ گوادرءُُ لسبیلہ ءِ نود درسد 90% ماہیگ ءِ نہادیگ کراچی فشریز ءِ آکشن ہالز ءَ بنت انت  کہ ایشی ءَ چہ بلوچستان ءِ ماہیگ ءِ سال ءِ پیداوار ءِ راستیں کساس جنگ بوت نہ کنتءُُ ناں آکٹرائےءُُ ٹیکسز ءِ ھاترا بلوچستان ءَ را ایشی ءَ چہ کجام ہم وڈیں پائدگے رسگ ءَ انت،بلے سندھءُُ بلوچستان ءِ سرکار ءِ ماہیگ ءَ  را کراچی ءَ میان استمانی کمپنیان ءَ بہا کنگءُُ زر کٹگ بوہگ ءَ انت۔پمیشکہ بلوچستان سرکار ءَ را لوٹیت کہ آ بلوچستان ءِ ماہیگ ءِ پیداوار ءِ کار ءَ آؤکیں ریکارڈ ءِ جوڈ کنگ ءِ ھاترا سرجمیءُُ دلجمی ءَ گامگیج بہ زوریت کہ ایشی ءِ ھاترا المی انت کہ مائیگ ءِ پُجّار کراچی ءَ پجُگ ءَ چہ پیش بلوچستان سرکار ءِ سیالداریں کارگل ءِ کارگل ءِ زریعہ ءَ کنگ بہ بیت۔گوستگیں دور ءَ جی ٹی آنی نام ءِ سرا السی فنڈ ان ءَ بے ھساب ءَ کارمرد کنان ءَ سکیں ھرابیں ءُُ ناکارہیں میٹریلاں گوں جی ٹی آنی جوڈ کنگ ءِ نام ءَ دریا وردان ءَ دھوکہ دیگ بوتگ کہ ایشی ءِ پائدگ نہ بوتگ بلے ردیں منصوبہ بندی ءِ سوب ءَ زری موجاں وتی راہ بدل کرتگءُُ ہندی آبادی ءِ نیمگ آیگ ءِ آسر ءَ زرءِ زمین برگ ءَ آبادی ءَ را سک باز تاوان داتگ۔سرکار ءَ لوٹیت کہ اے جیڑہ ءِ بابت ءَ گامگیج بہ زوریتءُُ اے جیڑہ ءَ بہ ٹپاسیتءُُ جیوانی،ڈام ءِ جی ٹی آنی پدا نوک سرءَ نوکیں منصوبہ سازی ءَ گوں جوڈ بہ کنتءُُ دریا ورد داں کہ ایشی ءَ چہ پائدگ زرت بہ کناں۔ہمے وڈا پسنی فش ہاربر کہ ہندی آبادی ءِ معاشی دیمروی ءَ جوانیں ءُُ شریں بستارے داریت سرکارءُُ آئی ءِ واکدارانی نادلگوشیءُُ بے سمائی ءِ سوب ءَ ریک ءَ چہ پر بوتگءُُ ریگستان جوڈ بوتگءُُ ایشی ءِ درّوپگ بزاں ڈریجنگ ءِ ھاترا جاپان ءَ چہ ہشتاد کروڑ کلدار ءِ فنڈ اں چہ کار کنگءُُ ابید دیری آئی ءَ را درّوپگ بہ بیت۔زری آپ ءِ زمینانی برگ ءَ سوب ءَ چوشیں تیاب دپی بازار یا کوچگے نیست کہ ایشی ءَ چہ آماچ نہ بوتگ۔ جیوانی، گنز،پیشُکان، گوادر، سربندر،پسنی،ڈام سک باز آماچ بوتگ انت ہندی آبادی ءِ گسءُُ ایندگہ مڈیانی رکینگ ءِ ھاترا پروٹیکشن وال بزاں دیمپانی سندات جوڈ کنگ بہ بنت۔

 اے ہما المیءُُ ھژدری ایں گامگیج انت کہ ایشاں چہ دریاوردان ءَ بنیاتی آسراتیءُُ حقانی پجارینگ بوت کنت،ماہیگانی نسل کُشی دارگ ءِ ھاترا کمک رست کنت،دریا وردی ءِ کارجاہن ءَ دیمروی رسیت،صوبائی کٹءُُ آمدن بزاں ریونیو ءَ گیشی بوت کنت۔سیلءُُ سواد بزاں ٹورازم ءَ را ہم دیمروی رست کنتءُُ دریا وردانی معاشیءُُ چاگردی دیمروی ءَ وتی کردءَ گیش جوانیں وڈے ءَ پیلو کرت کناں ءُُ جوانیں ءُُ پائدگ دیوکیں دریا وردیءُُ چاگرد ءِ رکّینگ ءِ واب مان بوت کنتءُُ کمکے ءِ راہ پچ بوت کنت۔چوکہ استیں سرکار ءِ سروزیر ڈاکٹر عبدالمالک بلوچ ءِ سروکی ءَ جوڈ کنگ ءَ چہ پیشءُُ پدا یک ھساب ءَ بلوچستان ءِ جیڑہانی گیشءُُ گیوارءُُ تیابءُُ مڈیانی دیمپانیءُُ استیں مڈیاں چہ جوانیں ءُُ شریں وڈے ءَ مھلوک ءِ واھگانی پدا کارمرد کنگ ءِ سرا زور دیگ ءَ انت کہ ایشی ءِ جوانیں درور زرام ءِ گشتانک ءَ جوانی ءَ پدر انت کہ اودا آئی ءَ بلوچستان ءِ تیاب دپاں ٹرالنگ ءِ سرا سرجمی ءَ بندش جنگءُُ دریاوردانی ھاترا جوانینءُُ سرجمیں دیمروئی پروگرام ءِ جار پرینتگ ات کہ اے تیاب دپ ءَ آبادیں دریاورد کمیونٹی ءِ ھاترا جوانیں ھبرے کہ اولی رند ءَ اسمبلی ءَ بلوچستان ءِ کجام ہم سر وزیر ءَ ٹرالنگ ءِ وڈیں دریاورد دژمن کار ءِ ہلاس کنگءُُ دریاوردانی دیمروی ءِ ھاترا سرکاری جزم ءِ سرجمی ءَ پدراہی کنان ءَ وتی تیاب دوستیءُُ زر دوستی سرجمی ءَ پدر کرتگ،پمیشکہ اے جوانیں وھدءُُ موہے کہ پائدگ زوران ءَ دریا وردانی زندگی ءَ بدلی آرگ بوت کنت۔

٭٭٭