 |
| میکسم گورکی | فوٹو : ریگزار |
روکیں دِل ءِ داستان
نبشتانک : میکسم گورکی
رجانک : عبداللہ جان جمالدینی
.........پیرن زال چُپ ات ءُُمن آئی کِرّءَ نشتگ ءُُ دل تنگ بوتن۔بلے آو تاں وت نرنڈِتِ ءُُ ایر گڑِاَت...........بلکن ءَ دعائے لوٹت؟چہ سبزیں زِر ءَ (سمندرءَ) یک تہاریں،لُردیں کُہکرے بُرزچست بوت کہ آئی کِرّ چو مزنیں کوہے ءِ بند ءِ بازیں شِکّانی پیم ءَ درا بوتنت۔کہکر بیابان ءِ نیمگ ءَ کنزان اَت،ھنچو کہ آد یما کنزان اَت چہ آئی ءِ سر ءَ بازیں ٹکّر سِستنت ءُُجتا بوتنت ءُُ باز پہ تیزی دیما تتکنت ءُُ آ وانی پشت ءَ چہ استار ترپتنت۔دریاب ءِ توار گیش بوت۔چہ امّادور انگور ءِ سیاہیں لد ءَ چہ چُکگ،خلوت ءُُ نہردگءِ توار آہتنت۔دو رباز دور بیابان ءِ تہا یک بینگے (کچکے) ءِ ہولاسگ ءِ توار اَت۔سردیں کوش مردم ءِ اندامان ءَ گوں عجیبیں وشبوےءَ متاثر کُرت کہ چہ آ بو ءَ مردم ءِ گرانزانی تہا کُتلو بوت۔جُڑکہ بہ آسمان ءِ دیما گوستنت جَہل ءَ زمین ءِ سرءَ بے شمارین ساہگ ودی بوتنت کہ چو مُرگانی رَمان رمے گار بوتنت ءُُبرے پدا درا بوتنت۔ماہ چو دِرتگیں کہنگیں پینگ ءَ اَت کہ آئرا برے برے جُڑ ءِ یک مزنین ٹکّرے وتی تہا جذب کُرت۔دور بیابان ءِ تہا کہ ھنّون آ تہارءُُسرہمندگ اَت ءُُ معلوم بوت وتی تہا چیزے چیر دنت،آچ ءِ گونڈکیں زرد یں تریشوک (چِڑینگ)روک بوتنت ءُُ تِرینزِ تنت۔اے تریشوک برے ایدءُُ برے اودا روشنائی کرتنت ءُُ پدا گار بوتنت۔ھنچش معلوم بوت کہ بیابان ءِ تہا باز مردم ایدا اودا باکس ءِ تیلیاں (ڈیلیاں)روک کننت ءُُچیزے پولنت(تلاش کننت)ءُُ گوات تیلیان ءَ کُشیت
”تو آچ ءِ تریشوکان گندے؟“پیریں ایزرگل ءَ منا جُست کرت۔
”ھما زردیں تریشوکانی جُست ءَ کنے؟“دُور بیابان ءِ نیمگ ءَ من اشارہ کرتن ءُُگوشتن۔
”ھاں!ہما زردیں تریشوک۔آ ھنگتہ بال گرنت بلے من میم نہ کنین کہ وت بگندینش من نون بازچیزان ءَ میم نہ کنین۔“
”آ تریشوک چہ کجا دردورنت؟“پیریں زال ءَ من جُست کرتن۔
من اے تِریشوکانی بارو ءَ ساری ءَ باز اشکتگتن بلے نون منی دل ءَ لوٹت کہ چہ پیریں زال ءِ دپ ءَ ہم آوانی بارو ءَ چیزے بہ اشکنین۔ ”آچ ءِ آ تر یشوک چہ دانکوؔ ءِ روکیں دل ءَ در رونت“ زال ءَ درّائینت ”گوستگیں وہد ءُُ زمانگان یک دلے استت کہ چہ آئی یک روچے آچ ءَ رپّگ کرت..........آتر یشوک چہ ھما دل ءَ چست بنت ءُُ نون من تر اآئی ھال ءَ دئین....اے یک کُہنین داستانے.....باز کہُنین.....گوستگیں زمانگ ءَ عجبیں کار بوتنت۔بلے ھنّون چُشیں چیز نہ بنت۔مروچان نہ مزنین کار نامہ بنت،نہ مزنین مردم ھستنت ءُُ نیکہ اے ڈولیں داستان..... پرچہ؟تہ منا بگوش.....بلے تہ منا گوشت نہ کنئے۔تہ چے ءَ سئی ئے؟چہ ورنایان یکے ھم چیزے نزانت۔اف!......اگہ شما گوستگیں زمانگ ءِ مطالعہ ءَ پہ شرّی ءَ بکرتینت تہ شمارا شمے درستین مشکلانی علاج معلوم بوت بلے شما چُش نہ کت۔پمیشا شما سئی نئیت کہ زندگانی ءَ چون مردم بگوازینیت...... من مردمان ءَ گندین کہ آچون زندگ انت،منی نظر ھانکہ چو پیش ءَ نہ انت بلے واہم من درستیں چیزان ءَ زانین۔من پہ وتی جندءِ چماّن گندین کہ مردم زندگ نہ انت بلکہ وتی نان ءُُ نفقہ ءِ پکر ءِ تہا چونت (آپ بنت)ءُُہمے گڑتی ءُُاندوہ ءِ تہا آوانی زندگانی گوزنت۔آوترا چہ ھما درستین چیزان بے نصیب کننت کہ پہ آوان ضروری انت۔آوتی وخت ءَ گارکننت وتی قسمت ءِ سرءَ نندنت گریہنت آخر قسمت ءَ گون اے رنگیں حبراں چہ کار؟ہر مردم وتی قسمت ءِ فیصلہ ءَ وت کنت۔من مروچان ہر رنگ ءِ مردم گِندین بلے منا ایشانی تہا بہادرءُُمہکمیں ارادہ ءِ مردم نظر نئیت۔خدا بزانت جوانین زیبائیں مردم روچ پہ روچ ءَ پرچے کم بنت؟“
پیرہ زال ہمے ھیالانی تہا گار بوت ءُُ اے ھبر ءَ آئرا ھیران کُرت کہ جوانین ءُُ زیبا ئین مردءُُ جنین پرچہ نایاب بنت۔تہاریں بیابان ءِ نیمگ ءَ آئی ھنچش چارت کہ معلوم بوت کہ اودا اھمے ھبر ءِ جواب ءَ پولیت۔
من پہ ھمے داستان ءِ اُشکنگ ءَ کہ آئی گوشگ ءِ ارادہ کرتت بے توار نیشتن۔پرچے کہ من ترستن کہ اگہ من گیشتر چیزے آئرا جُست بکرتینن تہ آ چہ مو ضوع ءَ دیما گوست۔
آخر کا رآئی داستان ءَ را شروع کُرت ءُُ جہل ءِ داستان ھما انت کہ آئی گوشت:
”گہانی (دیری ئین وہدانی)ھبرے کہ اے بیاباں ءِ تہا یک قبیلہ ئے آباد اَت کہ چہ سئے نیمگا ن آئرا باز بزین جنگلان چہ چپ ءُُ راست ءَ گپتگت۔قبیلہ ءِ مردم وش دل مہکم ءُُ بہادر اتنت۔بلے یک روچے شومی ءَ آوان ءَ گیپت۔چہ یک نامعلومین علاقہے ءَ دری قبیلہان آوانی سر ءَ ارش کرت و آوان ءَ جنگل ءِ نیمگ ءَ تاچینت۔جنگل تہا رءُُ باز لِچ ءُُ مین اَت،پرچیکہ جنگل ءِ دراچ باز بُرز و کہن اتنت و آوانی ٹال (شاخ)گوں یک ءُُ دگر ءَ ھنچش ہوار کپتگنت کہ آسمان درا نبوت ءُُ روچ ءِ برانز علاجے ءَ (پہ مشکل) چہ درا چانی تاکان گوستنت ءُُ زمین ءَ گور جتنت،وہدے کہ برانز زمین ءَ سربوتنت چہ زمین ءَ ھنچشیں گندگیں بوئے چست بوت کہ چہ آئی گیشتر مردم مُرتنت۔چہ ھما وہد ءَ قبیلہ ءِ جنین زار جتنت ءُُمردانی دل پرشتنت۔گڈّا آہان ءَ ھمے ھیال آہت کہ اگہ آ ہان ءَ دنیا ءَ زندگ مانگی انت تہ جنگل ءَ یلہ بدیئنت۔بلے جنگل ءَ چہ درکپگ ءِ بس دور اہ اتنت۔یکے اے کہ آوتی ساری ئین دوارءَ بہ تَرّیتیننت ءُُ دو بارہ گوں وتی جورین بدان بہ مِڑ تیننت۔دومی راہ ایشت کہ آ جنگل ءِ تہا دیمابہ شُتیننت ءُُ بہگوستینتنت۔بلے اے سورت ءَ آوانی دیما دیھ ءُُ بلاہانی پیماھنچشیں دراچ نیام کپتگتنت ءُُ آوانی روتگ و بُن مینین زمین ءَ ھمے رنگ ءَ چسپتگتنت کہ آہان ءَ جتا کنگ اے مردمانی وسّ ءَ چہ ڈنّ ءَ ات۔روچ رہمی ءَ اے دراچ بے حرکت ءُُ بے توار تہا رونکی ءِ تہا اوشتاتگتنت ءُُشپ ءَ وہدیکہ قبیلہ ءِ مردم آ چ روک کرتنت،اے دراچ چَپ ءُُ چارگرد ءَ گندہ ترنزّآیان ءَ ءُُ دیما کنزان ءَ معلوم بوتنت۔قبیلہ ءِ مردم کہ پیسر ءَ آپاہیں وتالانیں بیابان ءِ ھیلا ک اتنت،شپ ءُُ روچ لاچار ھمے تہارین ءُُ بد بو دارین جنگل ءِ تہا کہ پہ آوانی ورگ ءَ پہ تیار اوشتا تگت نزّآہتگت۔ھر وہدے کہ گوات برزیں دراچانی سُرکاّن ءَ گور جت،درستین جنگل چہ یک ترسینوکیں سُر سرے ءِ توار ءَ پُرّبوت کہ مرک ءِ ساز ءِ توار ات ءُُ جنگل گیشترھزناک بوت ھانکہ قبیلہ ءِ مردم ھنگتہ زوراک ءُُ مضبوط اتنت ءُُ دشمن ءِ کہ آہان ءَ تباہ کرتگت مقابلہ ءَ کرت کرتنت بلے پہ لہتیں قومی روایتاں ءُُپس ءُُپیرکی ئین میار ءَ پہ وترا کوشارینگ ءِ ہمّت آوانی تہا پشت نہ کپتگت۔پرچکہ اگہ آ وترا کوشارینتنت گوں آہان آہانی روایت ہم گار بوتنت۔ہمے وزّت ءُُ اندو ہ ءِ تہا غم ءِ دراجیں شپان ءَ آ جنگل ءِ سُر سُر ءِ توار و زہریں بدین بو ءِ تہا پہ گڑتّی گوازینتنت۔ہر وہدیکہ آ آچ ءِ چّپ ءُُ چاگرد ءَ جم بوتنت ءُُنِشتنت،آہانی نزینک ءَ بے تواریں ساہگ چاپ جننت۔ھنچش معلوم بوت کہ آ ساہگ نہ اتنت بلکہ جنگل ءُُ سورگ ءِ بدین ارواہ اتنت کہ وتی سوب کٹگ ءِ وشی ءَ پہ رقص کُرتنت۔اے ڈول ءَ قبیلہ ءِ مردمانی شپ ءُُ روچ پہ غم گڑتی ءَ گوستنت۔آہان ءَ ھیال آہت کہ مردینانی روح ءُُجسد ءَ محنت ءُُواری یا جنین تباہ نہ کننت بلکہ غم ءُُ اندوہ انسان ءِ روہ ءَ چو ورگ ءَ ورنت۔
اے ھال ءَ قبیلہ ءِ مردم چہ بازیں غمان نزور بوان اتنت۔آہانی دل ءِ تہا تُرس ودی بوتگت ءُُ آہانی دست ءُُ پاد ان ِ جولان جتگت، جنینان کہ چہ بدین بوءَ مروکین مردمانی جونان ءُُ زند گینانی جولانان ءَ دیستنت چیہا نٹ جتنت ءُُ چہ اے ندارگ ءَ سر ہم کرتنت.........جنگل ءِ تہا ہر نیمگ ءَ بزدلی ءُُبے ہمتّی ءِ لبز گوش ءَ کپتنت۔شروع شروع ءَ اے توار نرم ءُُ نزوراتنت بلے آخر ءَ سکّ ءَ بُرز بوان بوتنت.......رند ءَ قبیلہ ءِ مردم تا ھمے ھّد ءَ تیار بوتنت کہ برونت دشمن ءَ وتی آزاتی ءِ سوغات ءَ پیش پکنت۔ تِیوگیں قبیلہ ءِ مستر ءُُ کستر چہ مرگ ءِ دہشت ءَ ھزّ کرتنت ءُُ وتی اے زندگی ءِ بدل ءَ غلامی ءَ گہتر گوندتنت........ھاس ھمے وہد ءَ دانکوؔ ءِ پیم ءِ تُریلے(بہادرے) آوانی توک ءَ پیدا بوت ءُُ آوان ءَ بید چہ کسّے ءِ کمک ءَ چہ ذلت ءَ چڈائینت۔“
چہ پیرزال ءِ روانین ءُُ وش زیملین توار ءَ ھنچش معلوم بوت کہ آئی مدام دانکوؔ ءِ روکین دل ءِ داستان ءَ گوشتگت۔چہ آئی نرم ءُُ روانین تران ءَ جنگل ءِ شور ءِ توار کہ آئی تہا قبیلہ ءِ شومیں مردم چہ سورگ ءِ بدیں بو ءَ مرتنت،منی ذہن ءَ ساپ بوت۔
”دانکوؔچہ ھما قبیلہ ءِ مردمان یک وش دروشمین ءُُ زیبائین ورنائے اَت۔ زیبائیں انسان مدام بہادر بنت۔دانکوؔ ءَ وتی سنگتان ءَ گُشت شماگو ں ھُشکیں پکرءُُ گڑتی ءَ کوہ ءَ چہ وتی راہ ءَ دور کرت نکنت۔ھر کس کہ ھچیّ نہ کنت آئرا ھچی نرسیت۔ماپرچہ وتی زور ءُُ توان ءَ پہ غم ءُُ اندوہ گار پکنت؟۔چِست بِت!پاد آہِت!آخر اے جنگل ءِ یک ھدّے ھست۔توکلّ بہ کنت کہ برون!“۔
درستانی چم آئی نیمگ ءَ چست بوتنت ءُُ دیستنت کہ آچہ درستان شر ترین انسان اِنت۔پرچیکہ آئی چمّان چہ توان ءُُ جذبہ ءِ آچ روک ات۔
تو مئے سروک ببو!،قبیلہ ءِ مردمان آئرا منت کُرت۔دانکو آہانی سروک بوت۔“
پیرزال چُپ بوت ءُُ بیابان ءِ نیمگ ءَ کہ نون گیشتر تہا ر بوان ات،ھورت ھورت چارتِ۔دُورباز دُور بیابان ءِ تہا دانکو ؔءِ روکیں دل ءِ تریشوک،ہمازر دین پُلاّنی پیما کہ آپہ یک ساہتے ءَ سرپنت و رند ءَ گِیمرنت،درنز تنت ءُُ بال کرتنت۔
”اِے رنگ ءَ دانکوؔ آہانی سروک بوت۔دراہ چو یک جسد ءَ ھوار بوتنتءُُ آئی رند ءَ سرگپتنت۔پرچیکہ قبیلہ ءِ مردمان ءَ دانکو ءِ سروکی ءِ سر ءَ اعتبار اَت، راہ بازگٹّ ءُُ تہار ات۔ہر قدم ءَ سورگ ء ِ مین ءَ وتی ھڈی ئیں دپ پچ کرتگت ءُُ اِنسانان ءَ ایر بُرت۔دراچ کہ آہانی ٹال یک ءُُ دگر ءَ گوں پیچ وارتگتنت ءُُ آہانی روتگ چو مار ءُُاژدھانی پیم ءَ تچک اتنت قبیلہ ءِ مردمانی راہ ءَ چوپولات ءِ دیوال ءَ بند کرتنت قدم قدم ءَ آہانی ھون ءُُ ھیدبے قیاس خرچ بوتنت آتا باز وہد ءَ پہ وتی راہ ءِ ساپ کنگ ءَ مڑتنت ءُُدیما کنز تنت ھرچی کہ آدیما کنز تنت ھما نکہ جنگل بزبوت ءُُ آوانی توان ءَ جواب دات۔ پمیشا آ دانکو ءِ نام ءَ پہ نر نڈتنت ءُُ آئی کسان زاتی ءُُناتجربہ کار ی ءِ گِلگ ءَ کُرتنت ءُُگوشتنت کہ دانکوؔ وت سئی نہ انت کہ مارا کجاببارت۔بلے دانکو آہانی دیما چہ آہان ساری ءَ دل جم ءُُ شات روان اَت۔
یک روچے جنگل ءِ تہا طوفانے آہت دراچان وت ماوت ءَ خلوت شروع کرتنت ءُُ ھکّل داتنت۔جنگل ھنچش باز تہار بوت کہ معلوم بوت چہ ھماروچ ءَ کہ جنگل پیدا بوتہ بگر تا روچ مروچی ھرچی کہ شپ گوستگنت دراہ ھمے یکّیں جاگہ ءَ مُچ بوتگنت۔اے بزّگین انسان طوفان ءِ شورو توار ءِ تہا دیو ءِ پیمین دراچانی نیام ءَ چہ وتی راہ ءَ درگیجان ءَ دیما کنزان اتنت۔برزین ءُُگونز و روکین دراچ آوانی سرءَ زہر گپتنت پُرشتنت ءُُشور کُرتنت۔گروک ءَ دراچانی سرءَ جت ءُُپہ وتی نیلگیں روشنائی ءَ آوان ئے راہ پیش داشت ءُُ گوہمنکہ تیزی ءَ جت ھمانکہ زوتی ءَ گاربوت۔مردم پچ لرزتنت ءُُ گروک ءِ سارتین روشنائی ءَ دراچ ھنچش معلوم بوتنت کہ زاناں ساہدار نت،آہانی چپ ءُُ چاگرد ءَ گوں وتی بدرنگیں باسکان نزّآہتگنت ءُُ آہان ءَ پہ دیما گوزگ ءَ نیلنت ءُُوتی ظالمین پنجگ ءِ تہا آہان ءَ پرنچگ ءَ گلاہیشنت۔چہ ٹالانی تارونکی ءَ یک سردوخوفناکیں چیزے آوان ءَ ھورت ھورت ءَ چارتِ۔ھّد ءَ چہ گیش راہ گٹّ ات ءُُ پمیشا قبیلہ ءِ مردم ژند ءُُبد دل بوتگتنت۔وتی نزور ی ءُُکم ہمّتی ءَ منّگ ءَ پہ تیار نہ اتنت ءُُچہ اے شرمندگی ءَ بچّگ ءَ پہ وتی دل ءِ درستین زہران دانکوؔ ءِ سر ءَ ریچگ لوٹتنت۔مردم نرنڈیتنت کہ آچہ سروکی ءِ کار ءَ نابلد انت، بلے دانکوؔبے پرواہ دیما روان ات۔
”آناگمان ءَ چہ غصّہ ءُُماندگی ءَ ژند جنگل ءِ بدین توار ءُُلرزینوکین تارونکی ءِ تہا یکدم اوشتاتنت و دانکوؔ ءَ سرءَ چو گرند ءَ ٹہکگ کرتنت:
مئے دیستُن مسیبتانی اسلی سوب تئی پیمین شومین انسان اِنت۔تئی سروکی ءَ مارا برباد ءُُ گارکُرت ءُُنون ایشی مٹّ ھمیشنت کہ تو وتی دستان چہ ساہ ءَ بزور۔
شما منا وت گوشت کہ ”مئے سروک ببو!“ من شمے سروک بوتن“۔دانکوؔ ءَ چو مزار ءَ جواب دات۔’من دلیستن کہ منا شمے سروکی ءِ ھمّت ھست‘پمیشا من شمارا راہ پیش داشتن!مگہ شما؟شما پہ وت ءَ چے کرتت؟شما بس منی رند ءَ آہتت ءُُاے دراجین سفر ءَ شما وتی توان ھم داشت نہ کُرت!شما چو میش ءِ رمگ ءَ بغیر چہ روگ ءَ دگہ ھچیّ نہ کرتت!“
بلے اے ھبران بغیر چہ آہانی غصّہ ءِ آچ ءِ گیش کنگ ءَ دگہ آہانی سرءَ ہچ اثر نہ کرت۔ تئی سزا مرگ انت!تومرے!‘آوان چلکِت۔‘
جنگل ءِ شورگیش بوت ءُُآئی تہا آہانی توارھوارکپت۔مخلوق چہ گل ءَ گنوک اتنت ءُُچہ امیت ءَ دلشِ پُر“۔آہان ندیست کہ دانکوؔمُرت۔نہ آہان اے دیست کہ دانکوؔ ءِ مزارین دل ھنگتہ آئی جون ءِ کش ءَ روک اِنت۔چہ آہان ایوک یکّے ءَ کہ آئی قوّتِ مشاہدہ باز تیز اَت،آئرا دیستِ و سَرہم کرت و دانکوؔءِ سرکشیں دل ءَ را لگت مال کُرت.........ءُُ آدل تریشوکانی تہا بہربوت ءُُ مُرت.........
”ھمے سَوب انت کہ ھر وہدے کہ بیابان ءَ گوات ءِ طوفان کیت،چہ آئی ساری ءَ نیلگیں تریشوک بال کننت۔“
٭٭٭
Post a Comment