ویروس یا وائرس؟ | ابدلستار بُگٹی

فوٹو : ریگزار

وھدیکہ چہ گْوستگیں زمستان ءَ بے مُرادیں چین کرونا ویروس ءِ نامیں یک نوکیں نادْراھی یے ءَ گورجتگ ءُ رند ءَ اے ٹوھیں نادْراھی ءَ تیوگیں گیدی ءِ بنی آدم تْرُندی ءَ پیڑینتگ انت گُڑا دگنیا ءِ ھر راج ءَ گوں وتی راجی زبان ءَ وتی لس مھلوک ءَ را اے ٹوھیں نادْراھیءِ  بابت ءَ آگاھی ءُ سرپدی دات کہ چونیں بے درمان ءُ بے دوائیں نادْراھی یے کہ ابید چہ وت پھریزی ءَ اے نادْراھی ءَ دگہ ھچ اِلاج نیست انت، بزاں توری گِندگُش ءُ وتگُشے بہ بیت، توری تندجاہ ءُ چاگردی رسانکدرے بہ بیت گیدی ھر زبان ءَ کسانیں پنتی تامُر ءُ نبشتانک شِنگ ءُ تالان بیتگ اَنت کہ لس مھلوک کرونا ویروس ءِ بابت ءَ بِہ زانت ءُ وت ءَ چہ اے پیڑینوکیں نادْراھی ءَ پھریز ایت۔

گُڑا اے درگت ءَ گیدی ءِ مستریں زبان انچوشکہ انگریزی، اَربی، پارسی، پرینچ، روس ءُ ھندی ءِ ڈول ءَ بلوچ راجی زبان بلوچی ءِ لاپ ءَ ھم کرونا ویروس ءِ بابت ءَ بے کساس نبشتانک ءُ تامُر ماں رسانکدراں شِنگ بیتگ اَنت کہ بلوچ راج وت ءَ چہ اے سِلیں نادْراھی بہ رکین ایت۔

بلے بژن انت کہ بلوچ راج ءِ لھتیں کم لیکھی ءُ مجگی نادْراھیں زانتکاراں اے باوست چِست کت کہ ماں بلوچی نبشتہ کاری ءَ "ویروس" ءِ گال چی ءَ کارمرز بیگ ءِ انت ءُ باید انت" وائرس" ءِ گال کارمرز بہ بیت۔

چوناھیگا من گیشتر " ویروس" ءِ گال کارمرز کتگ ءُ کن آں پمیشکا لھتیں سنگتاں منی سر کَند اِت ءُ زاہ ءُ زکت اش ھم کُت کہ من چی ءَ "ویروس" نبیسّگ آن ئِے۔ 

البت منی باوست مُدام ھمے بوتگ کہ بلوچ راجی زبان گیدی ءِ دگریں زبانانی ڈول ءَ یک سرجم ءُ پیلوئیں زبانے پمیشکا ما چہ ھندی، پارسی ءُ سرائیکی ءِ وازمندگ نہ ایں بلکیں ما زگر ءُ جتائیں گالانی سر ریچیں شھدیں زبان بلوچی ءِ واھند ایں کہ آ یک شاھگانیں زبانے۔ اگاں ما بِِہ گِند ایں بلوچی زبان ءِ وت ٹھینتگیں انچیں گالاں ھم ماں بلوچی لبزانک ءَ رواج گپتگ کہ اود ءَ ھندی چُشیں گالانی ٹھینگ ءَ بے سوب بوتگ انچوشکہ

گِندگُش، وتگُش، بُتگر، گوانکو، دامگ، تندجاہ، چاگِردی رسانکدر، بزانت بلد، پریام، تاکدیم ءُ پاسگو دگہ دگہ۔۔

نی من بُنگپ ءَ کایاں کہ بلوچی لبزانک ءَ کجام گال کارمرز بہ بیت انچوشکہ "ویروس" یا "وائرس" ءِ گال!! چوناھیگا پہ بلوچی لبزانک ءَ ناں کہ "ویروس" ءِ گال راست انت ءُ نَیکہ "وائرس" گال، چی ءَ کہ اے دوئیں گال بلوچی وَ نہ اَنت البت یک چیزے ما بِہ زان ایں کہ بلوچ ءِ کِرّ ءُ کَش ءِ ھمساھِگیں راج کجام گال ءَ کارمرز کنگ ءَ انت؟ گْوش انت یک رَندے چہ بلوچ راج ءِ ھستی ءُ نمیرانیں زبان زانتکار زھور شاہ ھاشمی ءَ جُستے بیتگ کہ اگاں بلوچی ءِ تہ ءَ ترا گالے مہ رس ایت گڑا تو چہ کجام زبان ءَ آئی ءِ بدل زیر ئے؟ 

واجہ سید زھور شاہ ھاشمی ءِ گْوشتگ "چہ ھما زبان ءَ بدل بہ زیر کہ تئی ھمساھگ اِنت"

نی شُما بِہ گِند اِت کہ مئے ھمساھِگ کَے اَنت؟

اگاں تو بِہ گِند ئے بلوچ راج ءِ ھمساھِگ پشتو، داری، پارسی، اُزبک، سندی ءُ سرائیکی اَنت

گُڑا ماشااللہ بلوچ راج ءَ ھمینکر سرپدی وَ ھست کہ سندی ءُ سرائیکی ءَ وت ءَ را ھندی ءَ بدل کتگ ءُ آیانی رسانکدر ءُ زباناں یک درآمدگی زبانے ءَ سان جتگ۔ بزاں نی بلوچ ءَ ایران ءِ پارسی ءُ کِرد، اوگانستان ءِ پشتو، ازبک ءُ اوگانستان ءِ سرکاری زبان داری  گِندگی اِنت کہ اود ءَ کجام گال کارمرز بوگ انت اگاں ما بِہ گِند ایں اود ءَ "ویروس" کارمرز بوگ انت ءُ ماں آیانی زباناں رواج ئِے گیپتگ

تو باز مہ کن، اگاں تو چہ گوگل ءَ گوں "Virus" ءِ نام ءَ شوھاز بہ کن ئے گُڑا ترا تیوگیں گیدی ءِ انگریزی تندجاھانی نبشتانک رس اَنت۔ اگاں تو گوں "وائرس" ءِ نام ءَ شوھاز بہ کن ئے گُڑا ترا ایوک ءَ ھندی ءِ نبشتانک رس اَنت کہ آ پاکستان ءُ ھندوستان ئیگ اَنت۔ اگاں ما گوں "ویروس" ءِ نام ءَ شوھاز بہ کن ایں گُڑا مارا کرونا ویروس تاجک، ازبک،اوگانستان ءِ پشتو ءُ داری، ءُ ایران ءِ پارسی ،بلوچی ءُ کُردانی نبشتانک دست کپ انت۔

نی شُما بلوچ وت بِہ گْوش اِت کہ زاناں مئے دوست ءُ ھمساھِگ کَے انت ءُ ما کجام گال ءَ کارمرد بہ کن ایں، ھمساھِگانی "ویروس" ءَ یا چہ ھپت دریا ءِ دِیریں انگریزانی "وائرس" ءَ کارمرز بہ کن ایں؟ ھو اگاں ما بلوچ انگریزی نبشتانکے نبیسّ ایں گُڑا اود ءَ ما "Virus" ءَ نبشتہ کت کن ایں بلے ماں بلوچی نبشتانکاں مارا "ویروس" نبیسّگی اِنت.

***

(دلگوش: ماچوناہا نامانی نبشتہ راھبند ءَ عربی ءُ فارسی ھسابءَ نبشتہ کنگ ءِ منوک ایں  بلے واجہ ابدالستار بگٹی وتی نام ءِ ہمے ؤرا نبشتہ کنت پمشکہ ما ہمائی ءِ جند ءِ راھبندءَ واجہ ءِ نام ءِ نبشتہ کنگا ئیں، ادارہ ریگزار)