 |
| فوٹو: ریگزار |
نمیرانیں عطاشاد ءِ لچہ کاری اِزم بلوچی ءُُ اردو لچّہ کاری ءِ پڑاں گوں وتی نوک ءُُ گِستائیں درشانداباں، نوک ءُُ پَتاکیں چھر، شُبین ءُُ گالجوڑاں پرے زِیتاں زَنگ چین ءُُ دنزین بیگ ءِ وڑ ءَ نہ اِنت۔
دَنیگہ منی پیمیں نالائکیں وانوک وَ شاد ءِ سرجمیں شئیری سنج ءُُ سازاں، آئی لچہ کاری ازم ءَ سرپد بیت نہ کنگ ءَ ینت اگاں منی پجیگ ءَ دگہ زانتکار ءُُ شرگدار کہ گوش اَنت عطا ءِ ازم داں زمانگے مان اِت ءُُ تاجگ بیت کنت گڈا اِے ھیال درشانی یا پیش گُشی دگہ ناں مئے زمانگ ءَ بے بُن گندگ ءَ نہ ئیت۔
شاد ءِ وت پجاریں درشاندابانی پیداواریں ھما دستونک، لچہ ءُُ سوت یا آئی دستونکانی بازیں شیئر ءُُ بند کہ مانا شاھگانی ءِ ھلاس نہ بیوکیں توان ءَ پُر اَنت ءُُ اے توان آئی ءِ نوک ءُُ پتاکیں گالجوڑ، چھر ءُُ شُبین، گوناپ سازی (imagery) ءُُ چیزے تکنیکانی مُزّ ءُُ برورد اِنت کہ ھمیشانی سرسواب ءَ اے داں زمانگے پیر بیت ءُُ گار ءُُ بیران بیت نہ کن اَنت بلے بیا کہ چیزے کمیں سادگ تریا گوناپ سازی ءَ گستائیں شیئر بند اَنچیں است کہ وتی اندر ءَ مانا دار اَنت ءُُ پگر ءُُ جیڑگانی لھتے دریگ شم کُت کن انت بیا یک انچیں شیئرے بزاں دستونکے ءِ دو بند زیرایں ءُُ راہ رواجی شاد ءِ زِند ءُُ اِزم ءِ شاھگانیں باگ ءَ کسانیں سئیلے دَہ ایں۔
من ءَ دُنیایے گوش ایت دیوانگ
تو گنوک ئے کہ من ءَ سار گوش ئے
سر زاھر ءَ چہ اے دوئیں بنداں ھِچ چوشیں عکسے، گوناپے (imagery) یے درا نہ بیت کہ وانگ ءَ گوں آ مئے پنچیں مارگی واکانی تہ ءَ یکے یا گیشتر ءَ بہ ٹوھین ایت ءُُ مارا رنگ پیش بدار ایت، تام بہ چاشین ایت، بو ءُُ باسے بُو بہ چِنائین ایت یا توارے بہ اشکنائین ایت، زاہر ءَ اشی توک ءَ بس گپے مان اِنت کہ یکے دگرے ءَ را گوشگ ءَ اِنت کہ من ءَ وَ دنیایے دیوانگ گوش ایت تو گنوک ئے کہ من ءَ سار گوش ئے۔
اے راستے کہ ایشی توک ءَ گوناپ سازی ءِ سِپت مان نیست بلے اے دروگے کہ ما چہ ایشی ءَ ھچ مار اِت نہ کن ایں، ما اینچو وَ جیڑ اِت کن ایں کہ یکے ءَ را دُنیایے دیوانگ گوشگ ءَ انت گڈا آئی جند ءِ جاور ءُُ مارشت چہ پیمیں بنت۔ دگر ءَ نزاناں منی جند اِے شئیر ءَ بس یک مانایے ءِ دَرپ ءَ مان کت ءُُ دَرپ ءِ دپ ءَ گِپت نہ کت۔
ایشی سربری یا اولی مانا ءَ اگاں ما اے بِہ منّ ایں کہ لبز ”من“ شاد ءِ جند اِنت دگرے ءَ بزاں ”تو“ ءَ گشگ ءَ اِنت کہ من ء شاد ءَ دنیا یے بزاں بازیں مردمے گنوک گوش ایت تو زاناں وت گنوک ئے کہ من ءَ سار گشگ ءَ ئے۔ اے ندارگ ءِ تہ ءَ من وَتساچیں جاور ءُُ واکیاتے گیش کناں، چوش اِنت کہ شاد کئیپ ءُُ ملاران اِنت، موڈ ءَ اِنت، آئی ءِ سنگتے یا ھم دَم ءُُ ھم دُوتے اوں نندوک اِنت کہ شاد ءَ گلایگ ءَ اِنت آئی ءِ جند ءِ شریاں ڈسگ ءَ اِنت، ھمد ءَ شاد ٹھکے دنت ءُُ ملار باریں توارے ءَ پَرائی ءَ اے گپ ءَ دو بند ءِ تہ ءَ کنت ءُُ جنت،
من ءَ دُ نیا یے گوش ایت دیوانگ /تو گنوک ئے کہ من ءَ سار گش ئے بلے گوں منی اے جاور ءُُ واکیات سازی ءَ ھمے دوئیں بندانی گپ نہ ھَل ایت، کِسہ نہ کُٹ ایت، کِسہ وَ چمداں بندات بیت۔
ما شما کہ شاد ءِ زند ءُُ ازم ءِ بارو ءَ سئی ءُُ سرپد ایں آئی ءَ ماں مئے لبزانک ءَ آزات لچہ ءِ تھر ءِ دیما برگ ءِ ھاتر ءَ بازیں تجربہ کتگ، اے تجربہ یکے تکنیکانی رد ءَ کنگ بیتگ انت ءُُ دومی مانا شاھگانی ءِ باندات ءَ، پہ مانا شاھگانی ءِ توانداری ءَ انچو کہ من ساری ءَ گوشت شاد ءَ آزات لچھانی ھواری ءَ وتی گیشتریں یا سرجمیں لچہ کاری گنج ءِ تہ ءَ وتی گستائیں درشانداب ودی کتگ ءُُ رودینتگ کہ اِے درشانداب ءِ چیزے تک ءُُ پھنات چہ نوک ءُُ توانائیں گالجوڑ، شُبین ءُُ چہر، رنگ سازی ءُُ گوناپ سازی بزاں (imagery) ءُُ (imagism) ءِ کار مرزی ءَ گیش اِتگ ءُُ سھرابیتگ اَنت ءُُ وتی لچہ کاری ازم ءِ توک ءَ کار گپتگیں ھمے تجربہ ءُُ ازمی ٹولز ءُُ لوازماتانی سبب ءَ ھما زمانگ ءَ بازینے ءَ یک ازمکارے ءِ باندات ءَ شاد بد ءُُ رد کتگ، شرابی ءُُ گنوک گوشتگ، آئی لچہ کاری بھرشت ءُُ جھد بے مانا ءُُ بے بستار گُشتگ اَنت بلے ھما زمانگ ءَ یکے دَر اَتکگ، شرگدار ءُُ نگدکارے ءِ بستار ءَ کہ کریم دشتی ھم بیت کنت، امان اللہ گچکی ھم یا دگرے کہ دپ ءِ پُرّ ءَ گشتگ ے ء ِ کہ تو ئے شاد سار ئے، بزاں تئی ازم ءَ مزنیں بستارے ھست، تئی ازم ءَ داں مزنیں مدتے زندگی کنگ ءِ توان ءُُ ھک ھر دوئیں ھست ءُُ شاد ءَ کمے دلجم بیان گوں سنگینی ءَ درّاینتگ؛
تو گنوک ئے کہ من ءَ سار گوش ئے
اگاں اد ءَ دلگوش گور بکن ئے گڈا شاد ”تو“ نامیں کارست ءَ لَچھی زُبان ءَ ساڑاھگ ءَ اِنت پرچا کہ ادا لبز ”گنوک“چہرے ءُُ ”تو“ نامیں کارست اِزم شُناسے کہ عطا ءِ ازم ءِ مزنی ءَ پوہ ءُُ زانتکار اِنت۔
بلے بِلّ عطا شاد ءَ بِل کریم دشتی ءَ، بِل امان گچکی ءَ ءُُ بہ زیر ھمے گپ ءَ یا دوئیں بندانی جِرند ءَ پرچا کہ نی ھبر چہ الوت ءَ گوستگ ءُُ اے شیئرے بیتگ مئے دست ءَ کپتگ ءُُ مبارک قاضی ءَ وَ دیریں گشتگ کہ؛
وتی دل ئیگ ءَ بکن تو زمانگ ءَ یل دَئے
”وتی دل ئیگ“ بزاں نوکتریں شرگداری، چد ءُُ پیسر کہ مانا شاھگانی ءِ بُر ءُُ بین بندات بہ بیت یکبرے بیا اولی بند ءِ یک گپے گِیشین ایں؛
من ءَ دنیا یے گوش ایت دیوانگ
اِد ءَ اگاں لبزء ”من“ عطا شاد ءِ جرند اِنت گڑا اِے گپ مئے اِنان ءَ بہ بیت کہ آدپ ء وت وتارا گنوک ءُُ دیوانگ گوشگ ءَ نہ اِنت چے گش اِیت؛
من ءَ دُنیا یے گوش ایت دیوانگ
بزاں بلوچی لبزانک ءِ بازیں وانوک ءُُ نبشتہ کار من ءَ گنوک سرپد بنت پرچا کہ من آزات لچہ کہ وت دَنیگہ مئے لبزانک ءَ نوک اِنت ایشی ءِ رِد ءَ من نہ تھنا وڑ وڑیں تجربہ کتگ بلکیں کول ء مردمانیگ ءَ من وتی سرجمیں شائری گوں وتی زو‘رساچیں درشانداب ءَ، گرانیں، مانگش اِتگ ءُُ بے مانا ئیں گال ءُُ گالجوڑاں کہ اِے سجّہ بلوچی زبان ءِ سَئیں مزنیں گالوارانی (Dilect) آ وَردَگ ءُُ مکسچرے کہ ناں الکاپی ءَ کوہ سلیمانی گالوار ءِ مردم ایشی ءَ پوہ بنت، نَے رَکشانی گالوار ءِ گُشوک پھم اَنت ءُُ نَے کہ مکرانی گالوار ءِ مردم اِش سرپد بنت گڑا اِے گاٹ ءَ من ءَ دنیایے دیوانگ گُش ایت کہ گش ایت بلے پدا ھم شاد وت وتی ازم ءِ درچ ءَ اے گپ ءَ منگ ءُُ گوشگ ءَ نہ اِنت کہ ھو من دیوانگے آں۔
منی ھیال ءَ شاد ءَ وتی ازمی کُتہ کاریانی رِد ءَ وتا وت اے ھاتر ءَ گنوک نہ گوشتگ کہ آ وتی جند ءِ لچہ کاری ءُُ شئیری ازم ءِ ازمی ارزشت ءُُ بستار ءَ سرپد ءُُ زانتکار بیتگ پرچا کہ شاد ءِ لچہ کاری سد دَرسد بے سمائی (لاشعوری) ءُُ آمدی لچہ کاری یے نہ اِنت۔ آئی ءَ وتی بازیں پربندے یک رندے نبشتہ کنگ یا وانگ ءَ رند دومی سیمی رند ءَ سُرین پُرین کتگ اَنت۔ من اگاں گوش آں کہ شاد وتی ازمکاری یے رِد ءَ پوہ ءُُ زانتکار بیتگ گڈا منی اے گپ ءِ سبوت، دلیل ءُُ دروَر شاد ءِ جندءِ نبشتہ کتگیں ھما چاردَھیں بنشتانک ءُُ ششیں گُلگدار اَنت کہ یک ءُُ دو ءِ سرپہ در ایندگہ کُل شاد ءِ زندمانی ءَ ماں ماھتاکاں چھاپ بیتگ اَنت، چہ ھمے نبشتانک ءُُ گلگدارانی تہ ءِ بازیں گپے ءَ ما پھم اِت کن ایں کہ شاد ایوک ءَ پُراِزمیں لچہ کارے نہ بیتگ بلکیں وتی جند ءِ شائر ءِ اَندری سوگہ ءُُ پُھتوئیں شرگدارے ءِ پجیگ ءَ نگدی نبشتانک نویسیں شرگدارے ھم بیتگ۔
مئے لبزانکی راجھان ءَ ھمے مئے زَمانگ ءَ چوشیں کہ نمیرانیں جی آر مُلّا ءُُ دگہ بازینے ءَ لبزانک ءُُ سیاست یکیں چیز منّ اِتگ اَنت بلے شاد ءَ ھما اَھد ءَ کہ آئی لچہ کاری گَڑاں بیتگ بزاں 1962 ءَ ماھتاک ”اُلس“ ءِ اگست ءِ تاک ءَ لچہ کاریءُُ ایندگہ زانت، ازم ءُُ ھنرانی جتائیں پجار، ھند ءُُ جاہ نبشتھی سورت ءَ وتی شرگداری سِنچ ءَ نکش کنان گِستا گِیش اِینتگ اَنت ءُُ وت من اِتگ ءُُ مارا منارینتگ کہ؛
”شاہر، شعر پر بندیت (نہ جنت نہ گُشیت)، وازی واز کنت سروک گشتانک دنت، جارچین جار جنت، ہمے ڈول ءَ ردانکار (نثّار) ردانک نبشتہ کنت، ہنچو کہ شاہر، وازی سروک جارچین ءُُ ردانکار جتا جتائیں کس اَنت ہمے ڈول ءَ شعر، واز، گشتانک، جار ءُُ ردانک دگہ دگہ چی (چیز) اَنت۔“
(شاعری مئے شاعری،اے آر داد۔ دل ءَ بلین۔ تاکدیم: ۹)
اِے شاد ءِ شر گداری سنچ ءِ بس یک درورے، چشیں دگہ ھم دست کپ ایت بلے چَرے یکین ءَ مارا شاد ءِ وتی ازم ءِ باندات ءَ وتارا وت گنوک نہ پھمگ ءُُ نہ گُشگ ءِ مھکمیں دلیلے دست کپت۔ دنیا یے گنوک گوش ایت بلے گوش ایت ءُُ چوناھیگا آئی ءَ وت ھم گشتگ؛
اِد ءَ شاد کے پہ ھوش اِنت اد ءَ ھرکہ ”وت شیموش“ اِنت
منی زند ءِ رُنگراہ ءَ چوں اے چم خمار بنداں
ما شما زان ایں اد ءَ ھمے ”چم خمار“ کے زَئی اَنت۔
چرایاں زانگ بیت شاد اُستمانی ءُُ میاں اُستمانی لبزانک ءِ وانوکے الم بیتگ کہ لچہ کاری کاس نوکیں لچہ کاری ازم ءَ بلد بیتگ پمیشکا آئی لچہ کاری ءِ توک ءَ میاں اُستمانی نامی ئیں لبزانکی بامردانی رنگ یا تو بُگش ھمایانی کد ءُُ کساس ءِ چیزے مزنی ءُُ شاھگانی،ڈول ءُُ داب گندگ ءَ کاینت، کول ء اے آر داد ئیگ ءَ؛
”یک رندے من امان اللہ گچکی ءَ جست کرت عطا شاد ءِ گڑا آئی ءَ ایوک ءَ اے پسہ دات ءُُ کسہ ھلاس کت ”عطا شاد ءِ سرپد بوئگ ءِ واستا چارلس بودلئیر ءِ زا نگ ءُُ وانگ ھژدری اِنت“ (کماراں بہ بئے۔ رجانکار؛ اے آر داد۔ تاکدیم: ۹)
امان اللہ گچکی ءَ شاد ءِ لچہ کاری ازم ءِ توک ءَ الم چیزے دیستگ کہ چُشیں ٹوھیں گپے جتگ ے ء ِ ۔ نی بیا مانا شاھگانی ءِ کسہ ءَ بندات کنیں۔
یک ورناھیں بچکے پہ رُستگیں زیبائیں جنکے ءَ انچو مولانگ ءُُ دیوانگ بیت کہ ورناہ ءِ مھرانی اپس پہ جنک ءَ بے تاھیریں شِدگانی ھلاس نہ بیوکیں ویل ءِ آماچ بیت۔ جنک ورنا ہ ءِ مھرانی اپس ءِ شِدگاں سما کنت بلے جنک ءِ لوگ ءُُ راجمان ءِ لھتے پَلّ ءُُ واڑ آئی ءِ دل ءَ اسپے بیگ ءَ نئیل اَنت کمو باز نزیکی وَبیت بلے پدا لھتے جاور ءُُ سببانی سبب ءَ جنک وتارا کمو گستا دارگ ءَ لاچار بیت۔ بلکیں جنک پہ ھوش ءُُ اِنان، پولنگی ءَ رَکاّن، مدّان مدّان جنزگ لوٹ ایت بلے بچک گوں اپس ءَ وَکشی بیان بیت ءُُ ویل ودّان بیت۔ یک روچے باریں چے جیڑایت ءُُ سر ے ء ِ پرّ ایت۔ زیرایت کارچے وتی دستے ءِ رگاں بُرّ ایت کہ اے کار ءِ کنگءَ گندگ ءُُ گرگ بیت، نیم توسی ءِ جاور ءَ نادراھجاہ ءَ سر کنگ بیت۔ ڈکٹرانی جھدانی برورد ءَ چہ مرگ ءِ گزا ءَ چُٹ ایت۔آئی ءِ پت، مستریں برات ءُُ یک ڈاکٹرے ھم آئی ءَ گنوک ءُُ ریٹا گوش اَنت۔ شپ ءَ نادراھجاہ ءَ آئی ءِ سیادیں دلی سنگتے آئی پانگ بیت، اینچک ءَ جنک ءَ ھم حال سر بیت گڑا کلوھے (ایس ایم ایسے) پہ بچک ءَ دیم دنت۔
”تو پرچا چو کتگ؟ تو زاناں گنوک ئے؟“
”اینچو روچ بیت تو ھچ ھال اھوال نہ کتگ، من نزاناں من ءَ چی بیتگ۔ بید ء ترا منی دل ءَ من نیستاں، ھُشکیں ڈونڈ ءُُ جو‘نے آں ءُُ من اے جو‘ن ءَ داں کدیگ ءَ بڈّ ءَ بہ بندآں بلے مردماں زورماں، من ءَ مرگ ءَ ھم نئیل اَنت“ بچک ءِ کلوہ ءِ پسو ءَ جنک چوش دنت؛ ”گنوک! من تئی وڑ ءَ اسپے بیت نہ کناں کہ جنین چُکے آں۔ دنیگہ من زندگ آں ءُُ من ءَ کس پہ وتا برگ ءَ نہ اِنت ھدا ءِ دوستی ءَ ءُُ منی دوستی ءَ دگہ برے چوشیں گنوکی مہ کن جان۔“
چہ جنک ءِ چوشیں پسو ءَ بچک ھچ پیم نہ بیت، وھدے آئی چم پُرّ ءَ کاینت گڑا سنگت کہ نزیک ءَ نبشتہ بیت جست ے ء ِ کنت؛ باریں؟ بچک موبائیل ءَ سنگت ءَ دنت ءُُ دیما آ نیم ءَ کنت۔ سنگت کہ اے مھر ءِ کسہ ءَ کمے باز ساری ءَ سئی اَت۔ کلوھانی وانگ ءَ رند بچک ءَ مبارکی ءُُ تسلہ دنت گوش ایت؛ ”تو سار ءُُ سیانڈائیں مردے ئے، تو کٹّ اِتگ۔“ گڈا بچک گوں ارس چکاریں چم ءُُ بچکندانیں لنٹاں درّائین ایت؛
من ءَ دنیا یے گوش ایت دیوانگ، تو گنوک ئے کہ من ءَ سار گوش ئے،
چرے دوئیں بنداں اے پیمیں دگہ کسہ ءُُ مانا ھم دراتک کنت پرچا کہ نی ”من“ تھنا شاد نہ اِنت ءُُ ”تو“ شاد ءِ نام اِینتگیں مردم نہ اِنت ”تو“ وَ چوناھیازانگ نہ بیت کہ کے اِنت پرچا کہ لچہ کار ءَ کسی نام نہ گپتگ چہ ھمے بنداں مارا اے مالومداری ھم نہ رس ایت کہ اولی کارست ”من“ ءَ دنیا یے پرچا گنوک گُشگ ءَ اِنت آئی کجام گنوکی کار کتگ؟ ھچ شاند ءُُ اشارھے دیگ نہ بیتگ۔ ھمے شریں مانا شاھگانیں شیئری سپتے ءُُ پدا گنوک یا گنوکی ءِ راجمانی، راسبند گری (منطقی)،شھزانتی، تب زانتی، نیکراھی ءُُ میڈیکلی بازیں گستائیں بزانت، پجار، تھر ءُُ کسم اَنت۔ راجمانی حساب ءُُ کتاباں بچارئے انچو کہ ما وتارا زانتکار ءُُ کواس گوش ایں ءُُ بازیں دگہ مردمانی انفرادی ءُُ اجتماعی کار ءُُ کرداں گنوکی سرپد بہ ایں کہ اے کارانی کنوک وتی دل ءَ ھوش ءُُ سار انت ھمے پیم بازینے مئے اد ءَ دیوان کنگ ءُُ چوشیں گپ ءُُ باوستاں مئے گنوکی پھم اَنت،ھمے ڈول ءَ سار ءُُ ساری ءِ راجمانی، تب زانتی ءُُ شھزانتی ریس ءُُ پرّیساں دَست ءَ مان بکن ئے گڑا دست بازیں ھیال ءُُ لیکھے ءِ ٹَٹاں مان اَڑا ایت بزاں گنوکی ءُُ ساری ءِ انچشکائی باز مانا ءُُ بزانت اَنت گڑا اگاں اے شئیر ءُُ پربند ءِ ءُُ شاد ءِ وڑیں مزن اِزمیں لچہ کارے ءِ پربندے ءِ زیب ءُُ زینت بہ بنت گڑا ایشانی مانا وَ چوناھیا باز بنت۔ اے شاد ءِ کمے سادگ تر ءُُ ارزان تریں شیئر ءِ مانا شاھگانی ءِ رد ءَ اَزگاری ءِ لھتے درور ات انت شاد ءِ ازم گنج ءِ تہ ءَ چریشی ازگار تریں بازیں پربندے دست کپ ایت۔
پمیشکا دُنیا یے ءَ راست گوشتگ کہ عطا گنوک گوشتگ پرچا کہ پہ وتی بلوچی لچہ کاری ءِ ھاتر ءَ بلوچی زبان ءِ سئے مستریں گستا ءُُ دیر دیر اوشتاتگیں گالوارانی انچائیں لبز ءُُ گالانی زیرگ، ایشاں گوں مزنیں ساچشتی واک ءُُ توانے ءَ وتی یکتاھیں ازم ءِ تَل ءُُ توکاں کارمرز کنگ، چہ ھمے سادگیں گالاں نوک تام،نوک دابیں گالجوڑ ءُُ گالبند جوڑ کنگ گال، گالجوڑ ءُُ گالبنداں نوکیں لزت ءُُ ساہ مان گیجان وتی پِربندانی توک ءَ شُبین، چھر ءُُ چیدگی بستار دیگ، لبز ءُُ گالاں چہ ھر روچیگیں زُبان ءِ راسبند گری، بنراھبندی جاہ ءُُ مکاماں سُرینگ ءُُ انچیں ازمی ءُُ زیمری رد ءُُ بندے دیگ کہ چرے رد ءُُ بنداں اَکس ءُُ گوناپ جوڑ بہ بنت ءُُ چہ ھمے اکس ءُُ گوناپاں وانوک ءِ..... سرپدیں وانوک ءِ ”حِس“ مارگی توان بہ جُلگم اَنت ءُُ ھمے،مارگانی مارگ ءَ گوں وانوک انسانی سنچ، سما ءُُ ھستی ءِ برزی تبکاں ندارگ کت بہ کنت، چوشیں ٹوھیں اِزمے ءِ ساچوک ءُُ اُگدہ زیر، چوشیں مزنیں اِزمگر سد دَرسد سار بیت نہ کنت.............بلے.......... او نمیرانیں اِزمکار........ او عطا شاد......... ماسَجّہ.... من، کریم دشتی، امان اللہ گچکی، مبارک قاضی، فضل خالق، اے آر داد، ناگمان،حنیف شریف، منظور بسمل، امبر سمین، کے بی فراق، ما سجّہ گنوک ایں........ ماگنوک ایں کہ ترا سار گوش ایں!
دلگوش: اجہ برکھا بلوچ ءِ اے نبشتانک عطا شاد ءِ سالروچی دیوان ءَ ماں جیوز ریفرنس کتابجاہ گوادر ءَ 13 فروری2018 ءَ ءَوانگ بوتگ، ما واجہ برکھا بلوچ ءُ جیوز ءِ رضا ءَ چہ اے نبشتانک ءَ "ریگزار"ءِ ویب تاک ءِ تہا شنگ کنگا ئیں۔ ادارہ
Post a Comment